Μύθοι για την Υπερπανσέληνο

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος τον Αύγουστο διαβάζουμε στον έντυπο και στον ηλεκτρονικό τύπο για την πανσέληνο του Αυγούστου η οποία φέτος και ειδικά την ερχόμενη Κυριακή 10 Αυγούστου 2014 χαρακτηρίζεται κι ως Υπερπανσέληνος (Supermoon). Με αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να ξεκαθαρίσω κάποιους μύθους που αφορούν την υπερπανσέληνο αφού παρατήρησα ότι ξεκίνησαν να διαδίδονται τις τελευταίες μέρες στα κοινωνικά δίκτυα.

Ο όρος υπερπανσέληνος δεν είναι αστρονομικός. Αντίθετα πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον αστρολόγο Ρίτσαρντ Νολ το 1979 για να περιγράψει μία πανσέληνο όταν ο φυσικός δορυφόρος του πλανήτη μας βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη από 359000 χιλιόμετρα. Η τροχιά της σελήνης (όπως κι όλες η τροχιές των ουράνιων σωμάτων) είναι ελαφρώς ελλειπτική με απόσταση από τη γή κατά μέσο όρο 385000 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με αυτό τον ορισμό το φαινόμενο Supermoon συμβαίνει πολλές φορές το χρόνο κάτι που φυσικά επιμελώς δεν αναφέρεται στα μέσα. Εξάλλου πόσο ενδιαφέρον θα τράβαγε ένας τίτλος “Η Πανσέληνος του Αυγούστου θα είναι λίγο πιο μεγάλη απ’ ότι συνήθως” ή  “Αστρονομικό γεγονός που συμβαίνει πολλές φορές το χρόνο”.

Ας δούμε λοιπόν τους μύθους που κυκλοφορούν

– Στις 10 Αυγούστου η «σούπερ Σελήνη» θα είναι κατά 14% πιο κοντά στη Γη σε σχέση με τις υπόλοιπες πανσελήνους του έτους.

Αυτός ο ισχυρισμός είναι απλός λάθος. Όπως είδαμε η «σούπερ Σελήνη» θα είναι 7% πιο κοντά σε σχέση με το μέσο όρο απόστασης του δορυφόρου με τη Γη. Εδώ μάλλον οι δημοσιογράφοι έχουν μπερδέψει την μέση απόσταση με την μεγαλύτερη (δηλαδή την μικρότερη πανσέληνο). Φαινομενικά πάντως μην περιμένετε να διακρίνεται καμία διαφορά εκτός κι αν έχτε εξοπλιστεί με τα κατάλληλα όργανα παρατήρησης ώστε να μπορέσετε να συγκρίνετε την πανσέληνο της Δευτέρας με άλλες.

Σύγκριση του φαινομενικού μεγέθους της Σελήνης μεταξύ της μικρότερης και της μεγαλύτερης πανσελήνου (πηγή NASA)

-Στις 10 Αυγούστου η «σούπερ Σελήνη» θα είναι κατά 30% πιο φωτεινή σε σχέση με τις υπόλοιπες πανσελήνους του έτους.

Άλλος ένας λάθος ισχυρισμός αφού ενώ η απόσταση από τη Γή είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει τη φωτεινότητα του φεγγαριού ο ήλιος είναι ο πιο καθοριστικός  αφού είναι και η πηγή του φωτός που αντανακλά το φεγγάρι προς τον πλανήτη μας. Ειδικότερα αν κάνει κάποιος τα μαθηματικά  θα δεί ότι η φωτεινότητα του φεγγαριού, αν θεωρήσουμε τη πηγή σταθερή, αυξάνεται γύρω στο 26% μεταξύ της μικρότερης και της μεγαλύτερης σελήνης (παρόμοια παρεξήγηση με τον προηγούμενο μύθο). Ακόμα κι αυτή η διαφορά δεν είναι ορατή με το γυμνό μάτι.

Απογοητευτικό θα έλεγε κάποιος ο οποίος περίμενε κάτι διαφορετικό τη Κυριακή. Ας σημειώσουμε όμως ότι έτσι κι αλλιώς μία πανσέληνος μικρή ή μεγάλη εξακολουθεί να είναι ένα εντυπωσιακό θέαμα. Καλό καλοκαίρι.

Βιβλιογραφία

• Sky & Telescope – What Is A Supermoon?By: Shari Balouchi | June 20, 2013
• http://www.space.com/22025-supermoon-2013-full-moon-myths.html
• http://en.wikipedia.org/wiki/Supermoon