Καταρρίπτεται ο Αϊνστάιν – μάλλον όχι…

Πηγή: XKDC Comics http://xkcd.com/1206/, Credit: Randall Munroe

Η επιστήμη είναι μια συστηματική μέθοδο επινόησης μοντέλων πρόβλεψης και εξήγησης του φυσικού κόσμου. Είναι επίσης μια κοινωνική και ανθρώπινη δραστηριότητα και οι επιστήμονες όντας άνθρωποι υπόκεινται σε προκαταλήψεις ενώ ιδανικά η επιστημονική γνώση θα έπρεπε να είναι εντελώς απαλλαγμένη από αυτές. Δεδομένου ότι αυτό είναι μάλλον απίθανο, οι βέλτιστες επιστημονικές αλήθειες είναι εκείνες που έχουν δοκιμαστεί ώστε να μειωθούν οι προκαταλήψεις, να είναι αναπαράξιμες, να είναι επιβεβαιωμένες, και να έχουν επιζήσει απόπειρες διαψεύσεις μέσω επιθεωρήσεων. Αυτές οι θεωρίες γίνονται πολύ δυνατές και τελικά αποδεκτές από την κοινότητα των σχετικών επιστημόνων σχηματίζοντας μια συναίνεση. μάλλον 

Η συναίνεση, από μόνη της, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι μια θεωρία ισχύει. Ωστόσο, οι ισχυρές θεωρίες έχουν καλύτερη ερμηνευτική δύναμη από τις ανταγωνιστικές θεωρίες και είναι αυτονόητο ότι η συναίνεση θα σχηματιστεί μεταξύ των επιστημόνων προς υποστήριξη αυτών των ισχυρών θεωριών πετυχαίνοντας τέτοια ευρεία αποδοχή ώστε γίνονται θεμελιώδεις.  Έτσι οι υποστηρικτές νέων, ανταγωνιστικών θεωριών φέρουν ένα πολύ μεγάλο βάρος απόδειξης.

Μια δημοφιλής κοινωνικός σχολιαστής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης εξήγησε πολύ καυστικά την επιστημονική συναίνεση ως εξής:

Η επιστήμη δεν είναι δημοκρατική διαδικασία. Η συναίνεση στην επιστήμη δεν εννοεί ότι η μία πλευρά έχει περισσότερες ψήφους από την άλλη. Μια συναίνεση δείχνει απλώς ότι οι επιστήμονες έχουν σταματήσει να συνδιαλέγονται μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι οι ιδέες έχουν δοκιμαστεί ξανά και ξανά, τα σημεία που τέθηκαν έχουν καλυφθεί, οι ελαττωματικές υποθέσεις έχουν εγκαταλειφθεί και η έρευνα έχει μειωθεί σε κατευθύνσεις που εξακολουθούν να έχουν νόημα. Δεν είναι θέμα πιέσεων ή δύναμης της γνώμης ενός εναντίον του άλλου, είναι ένα θέμα σύγκλισης κάτω από το ίδιο το βάρος αδιάσειστων στοιχείων. Μια επιστημονική συναίνεση δεν είναι μια συμφωνία για το αν μια ιδέα είναι σωστή, είναι μια συμφωνία για μια ιδέα που έχει επιβιώσει τη διαδικασία της επιστήμης. 

Αν και μια επιστημονική θεωρία είναι πραγματικά το καλύτερο διαθέσιμο επεξηγηματικό μοντέλο για ένα φυσικό φαινόμενο, μπορεί να προκύψουν μικρές ανωμαλίες στην προβλεπτική της ικανότητα. Συχνά, αυτό απλά οδηγεί σε μία τροποποίηση. Ωστόσο, αν μια ανωμαλία επιμένει, τότε γίνεται φανερό ότι μπορεί να χρειάζεται μια καλύτερη θεωρία. Ωστόσο, μια ανταγωνιστική θεωρία πρέπει να έχει όλη τη προβλεπτική ικανότητα της επικρατούσας θεωρίας επιπλέον της επεξήγησης των ανωμαλιών. Αν προκύψει μια τέτοια θεωρία, μπορεί να αναγνωρισθεί από τους ειδικούς και τελικά, να αντικαταστήσει την επικρατούσα αντίληψη. Αυτός ο αυτο-διορθωτικός χαρακτήρας της επιστήμης είναι που της έχει δώσει την υπεροχή που έχει ως μέθοδο για την εξερεύνηση και αντίληψη της λειτουργίας του φυσικού κόσμου.

Η θεωρία της ειδικής και της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν κατατάσσονται στις πολύ δυνατές θεωρίες. Η συναίνεση έχει επιτευχθεί χρόνια τώρα ενώ χρησιμοποιούνται ακόμα και σε πρακτικές καθημερινές εφαρμογές όπως το γνωστό GPS που σας κατευθύνει. Χωρίς την εφαρμογή των νόμων της σχετικότητας μάλλον δεν θα βρίσκατε τον δρόμο σας.

Στη παρανοϊκή ελληνική μπλογκόσφαιρα όμως όλα καταρρίπτονται και προκαλούν παγκόσμιο σοκ. Μέσα στο τελευταίο χρόνο που ασχολούμαι πιο ειδικά με το θέμα η θεωρία του Αϊνστάιν αλλά και πιο θεμελιώδεις αρχές της φυσικής επιστήμης βιάζονται καθημερινώς από το κάθε τυχάρπαστο για την ικανοποίηση είτε των κλικς/λάικς ή για τη προώθηση προϊόντων ή απλώς για την προσωπική προβολή. Μεγάλοι Έλληνες “επιστήμονες” που κατέρριψαν για πλάκα τον Αϊνστάιν το Μάξγουελ το Μπορ και το Χερτζ σε μία καριέρα πεθαίνουν στην αφάνεια επειδή οι παγκόσμιες συνωμοσίες δεν τους άφησαν να διακριθούν. Έτσι είναι φίλοι αναγνώστες την επόμενη φορά που θα διαβάσετε κάτι ΣΟΚΑΡΙΣΤΙΚΟ που καταρρίπτει την επικρατούσα πραγματικότητα καλό θα είναι να είστε επιφυλακτικοί πριν το υιοθετήσετε ως αλήθεια.