Κλιματική αλλαγή: πραγματικότητα, συνέπειες και επιλογές

Κλιματική αλλαγή. Ένα θέμα που προκαλεί πολύ συζήτηση και δημιουργεί εντάσεις.

Στην ουσία, όταν λέμε κλιματική αλλαγή, μιλάμε για τη σταδιακή αλλαγή του κλίματος (όχι του καιρού, του κλίματος) με αύξηση της θερμοκρασίας. Η επιστήμη μας λέει πως η αλλαγή αυτή επιταχύνεται από τα καυσαέρια που δημιουργούν οι δραστηριότητες του ανθρώπου.

Υπάρχει μια πολύ μεγάλη συζήτηση σχετικά με το θέμα, αλλά αν αφαιρέσεις τις σκοπιμότητες από τη μέση, τα στοιχεία στα οποία συμφωνούν οι επιστήμονες  και θεωρούνται αρκετά σίγουρα, έχουν ως εξής:

1. Οι άνθρωποι παράγουμε μεγάλες ποσότητες αερίων θερμοκηπίου
2. Αυτά τα αέρια είναι γνωστό από τη χημεία και την αστρονομία πως παρακρατούν την ηλιακή ενέργεια μέσα στην ατμόσφαιρα και δεν της επιτρέπουν να διαφύγει πίσω στο διάστημα
3. Αυτή η ενέργεια/θερμότητα «κάπου» πάει μέσα στην ατμόσφαιρα και το σύστημα της γης.
4. Τα πιο πιθανά σημεία που θα θερμανθούν είναι οι πάγοι, το νερό και τελευταίος ο αέρας.
5. Το κλίμα θα συνεχίσει να αλλάζει με τέτοιο τρόπο ώστε να επανέρθει μια νέα ισορροπία και η εισαγωγή ενέργειας να ισούται με την εξαγωγή ενέργειας

Τα παραπάνω 5 σημεία προέκυψαν από τα παρακάτω δεδομένα:

1. Έχουμε μετρήσει άμεσα τη μέση θερμοκρασία του αέρα για τα τελευταία 50-200 χρόνια (ανάλογα με το πόσο ακριβή αποτελέσματα θέλετε). Αυτό είναι το λιγότερο χρήσιμο στοιχείο για να εκτιμήσουμε τη θέρμανση της Γης, διότι ο αέρας κατακρατεί λιγότερη θερμότητα σε σχέση με το νερό και επειδή η ατμόσφαιρα είναι εξαιρετικά μεταβλητή τόσο σε βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες χρονικές κλίμακες. Πάραυτα, παραμένει το γεγονός ότι η θερμοκρασία του αέρα έχει σαφώς αυξηθεί σημαντικά τον τελευταίο αιώνα, πάνω κάτω.
2. Έχουμε μετρήσει την τήξη του πάγου σε μέρη όπως η Γροιλανδία και η Ανταρκτική, με σχετικά μεγάλη ακρίβεια τα τελευταία 15-30 χρόνια. Έχουμε έμμεσες μετρήσεις για χιλιάδες χρόνια πριν. Η μακροχρόνια τήξη που μετράμε είναι σαφώς μεγαλύτερη σε σχέση με τη τήξη των προηγούμενων ετών.
3. Έχουμε άμεσες μετρήσεις της στάθμης της θάλασσας κατά τα τελευταία 20-30 χρόνια, οι οποίες καταδεικνύουν σαφώς μια συνολική ποσοστιαία αύξηση που επιβεβαιώνει την τήξη των πάγων και δίνει μια έμμεση εκτίμηση της θέρμανσης των ωκεανών.
4. Έχουμε μετρήσεις της ηλιακής δραστηριότητας, η οποία επαληθεύει ότι η ηλιακή ενέργεια που φθάνει σε εμάς δεν έχει αλλάξει σημαντικά κατά τα τελευταία 50 χρόνια τουλάχιστον, ότι οι αλλαγές ακόμα πιο πριν ήταν αργές και θα είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση της θέρμανσης που εμείς βλέπουμε. Με λίγα λόγια, δεν ευθύνεται ο ήλιος. Επίσης δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η εσωτερική ακτινοβολία της Γης έχει αυξηθεί (ο δεύτερος τρόπος θέρμανσης που έχουμε εκτός του ήλιου).

Τα παραπάνω είναι όσο πιο βέβαια μας επιτρέπει η επιστήμη και η συντριπτική πλειοψηφία των επιστημόνων συμφωνούν. Τα θεωρούμε πλέον ως γεγονότα, facts.

Αυτό που είναι συζητήσιμο είναι τι επιπτώσεις θα έχει αυτή η αλλαγή στη ζωή μας. Αυτό που δεν ξέρουμε είναι τι θα προκαλέσει αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας στο κλίμα. Τι θα γίνουν οι πάγοι, τι θα γίνουν τα σύννεφα, πόσο θα ανέβει η στάθμη της θάλασσας.

Για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα για αυτά τα θέματα έχουμε μοντέλα που προσπαθούν να προβλέψουν τις επιπτώσεις των αλλαγών και να μας δώσουν μια εικόνα του μέλλοντος. Αυτή η εικόνα όμως είναι σχετική και εξαρτάται από τα μοντέλα και τις παραμέτρους που μπαίνουν σε αυτά. Εξαρτάται επίσης από το βάθος χρόνου το οποίο τους ζητάμε να προβλέψουν. Όσο πιο μακριά «κοιτάζουν» τα μοντέλα, τόσο πιο ανακριβή γίνονται.

Πάραυτα, είναι πλέον βέβαιο πως η κλιματική αλλαγή συμβαίνει και πως η ανθρώπινη δραστηριότητα την επιταχύνει. Το επίπεδο της θάλασσας ανεβαίνει, οι ωκεανοί του πλανήτη γίνονται πιο όξινοι, η ζώνες καλλιέργειας φυτών μετακινούνται σταδιακά προς τους πόλους, στρώματα πάγου και πολλοί παγετώνες λιώνουν και η συνολική θερμοκρασία αυξάνεται. Αυτά είναι τα γεγονότα. Σε αυτά υπάρχει ευρεία συναίνεση.

Κάποιοι μπορεί να πουν «Γιατί να κάνουμε κάτι; Γιατί είναι κακό πράγμα η αύξηση της θερμοκρασίας;»

Η αλήθεια είναι πως πολλοί άνθρωποι που ζούνε σε κρύες περιοχές ίσως να χαρούν από αυτή την επιπλέον ζέστη. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως υπάρχουν άτομα στη Σουηδία που δεν θα τους χάλαγε να έχουν πιο ζεστά Καλοκαίρια και Χειμώνες. Αλλά το 40% του πληθυσμού της γης ζει σε παράκτιες περιοχές και αυτές, αν δεν πλημμυρίσουν εντελώς, μπορεί να μετατραπούν σε βαλτότοπους.

Αυτοί όμως που θα πληγούν περισσότερο είναι οι άνθρωποι που σήμερα ζούνε σε ζεστές περιοχές, όπως η Μέση Ανατολή και, σε ένα βαθμό, η Ελλάδα. Σε αυτές τις περιοχές υπάρχει ήδη πρόβλημα λειψυδρίας το οποίο θα επιδεινωθεί πολύ περισσότερο καθώς περνά ο καιρός. Αν δεν έχουμε πόλεμους για το νερό θα έχουμε σίγουρα κύματα μεταναστών που θα κάνουν τους σημερινούς αριθμούς μεταναστών να μοιάζουν με σταγόνα στον ωκεανό.

Ακόμα πιο μεγάλο πρόβλημα θα είναι οι καλλιέργειες οι οποίες αν δεν μετακινηθούν θα πεθάνουν. Κάποιες χώρες σταδιακά θα γίνουν άγονες ενώ άλλες πιο εύφορες και αυτό θα επιδεινώσει τη μετανάστευση.

Από τα παραπάνω τι μας μένει; Τι μπορούμε να κάνουμε;

Όπως όλα δείχνουν οι αλλαγές στο κλίμα δεν μπορούν να σταματήσουν. Ο «κύβος ερρίφθη» και δεν επιστρέφει.

Παρά τις διάφορες συνωμοσιολογικές θεωρίες, δεν μπορούμε να ελέγξουμε το κλίμα (προσοχή στην επιλογή της λέξης «κλίμα» και όχι «καιρός»). Μπορούμε όμως να ελέγξουμε τη δική μας συμπεριφορά και να μειώσουμε την δημιουργία αερίων του θερμοκηπίου ώστε να μειώσουμε το ρυθμό με τον οποίο έρχονται τα γεγονότα.

Δεν θα σταματήσουμε τις αλλαγές, αλλά θα κερδίσουμε χρόνο και, εφόσον το καταλάβουμε εγκαίρως, θα κάνουμε αλλαγές στη ζωή μας ώστε να επιβιώσουμε με τις μικρότερες δυνατές συνέπειες.

Greek Skeptic

Πηγές:

• http://www.wunderground.com/climate/facts/antarctica_is_losing_ice_sheet.asp?MR=1
• http://www.nasa.gov/topics/earth/features/20100108_Is_Antarctica_Melting.html
• http://www.theguardian.com/environment/2014/may/19/doubling-of-antarctic-ice-loss-revealed-by-european-satellite
• http://ossfoundation.us/projects/environment/global-warming/antarctic-ice-melt