Αμφισβήτησε ποτέ ο Αϊνστάιν την ορθολογική σκέψη;

Σήμερα το πρωί είδα στο facebook την παραπάνω εικόνα με το συγκεκριμένο απόφθεγμα (quote), το οποίο μου προξένησε μια μικρή δυσφορία για να πω την αλήθεια.  Λέει ότι ο Αινστάιν, αυτό το τέρας της λογικής και της επιστημονικής σκέψης, αμφισβήτησε τη χρησιμότητα του ορθολογισμού στις ανακαλύψεις του.

Ποτέ δεν έκανα μια από τις ανακαλύψεις μου μέσω της διαδικασίας της ορθολογικής σκέψης ” – Albert Einstein (υπάρχει εδώ)

Επειδή μου φάνηκε κάπως απίθανο,  αποφάσισα να το ψάξω λίγο περισσότερο.

Ως συνήθως είναι μετάφραση κάποιου αγγλικού “quote”, το οποίο πράγματι το βρίσκουμε εύκολα:

Ρίχνοντας μια ματιά στα wikiquotes  είδα ότι το έχουν αφαιρέσει λόγω αμφισβήτησης

Προσπάθησα μάταια να το βρω στην ψηφιακή συλλογή του Αϊνστάιν από το Πρίνστον.

Έψαξα αρκετά (σε διάφορες παραλλαγές) το διαδίκτυο αλλά και τα “βιβλία” της google.

Εκεί βρίσκουμε ότι η πρώτη αναφορά υπάρχει σ ένα βιβλίο του 1971, ενός Αμερικάνου πνευματικού “δάσκαλου” ονόματι Richard Alpert, ο οποίος άλλαξε το ονομά του σε Ram Dass όταν “αφυπνίστηκε”…  (δείτε και βίντεο με ομιλία του  εδώ ) . Το best seller βιβλίο του με τίτλο Be Here Now  , ήταν ένα πνευματικό βιβλίο (ινδουιστής, ανατολίτικη φιλοσοφία, γιόγκα και πνευματισμός κτλ) και στο οποίο βάζει τον Αινστάιν να λέει “I didn’t arrive at my understanding of the fundamental laws of the universe through my rational mind” (δεν έφτασα στην κατανόηση των θεμελιωδών συμπαντικών νόμων μέσα από το ορθολογικό μυαλό μου) , αλλά δεν αναφέρει πρωτότυπη πηγή.

Μετά απο κει και μέχρι το 1990 δεν βρίσκουμε κάτι άλλο αξιόλογο . Κατόπιν υπάρχουν κάποια ακόμη, χωρίς κι αυτά να εμπεριέχουν οποιαδήποτε παραπομπή σε συγκεκριμένη πηγή.

(Έχουν σημασία και οι ημερομηνίες γιατί ο Αινστάιν έζησε μεταξύ 1879 και 1955)

Στη συνέχεια πολλοί αναφέρουν σαν πηγή, ένα βιβλίο του 1996 με τίτλο “The Quotable Einstein” , με εκδότη την Alice Calaprice. Αλλά και σ αυτό δεν υπάρχει καμία αναφορά σε κάποια πρωτότυπη πηγή. Μάλιστα το συγκεκριμένο απόσπασμα, έχει αφαιρεθεί σε νεότερη έκδοση του ίδιου βιβλίου (σ επιμέλεια Calaprice που δημοσιεύτηκε το 2005).

Τελικά το πιο “κοντινό” στην εξεταζόμενη πρόταση φαίνεται να είναι ένα απόσπασμα λόγου του, που εκφώνησε το 1918 στο Physical Society του Βερολίνου, κατά τη διάρκεια μιας γιορτής για τα 80ά γενέθλια του Max Planck, όπου είπε τα εξής:

“The supreme task of the physicist is to arrive at those universal elementary laws from which the cosmos can be built up by pure deduction. There is no logical path to these laws; only intuition, resting on sympathetic understanding of experience, can reach them.

Μοιάζει λίγο ομολογουμένως, αλλά καμία σχέση ουσιαστικά, αφού εκλείπει εντελώς η απολυτότητα που διακατέχει το αρχικό απόφθεγμα.

Κάτι άλλο δεν βρήκα, γι αυτό, και μέχρι κάποιος να μου υποδείξει τεκμηριωμένα μια αξιόπιστη πηγή, θεωρώ το απόσπασμα ως “αγνώστου ” κι ότι δεν πρέπει ν αποδίδεται στον Αϊνστάιν.

****

Ο Αινστάιν γενικά, είναι ένα από τα αγαπημένα πρόσωπα των πλαστογράφων, για ρητά και ηθικά διδάγματα, που χρησιμοποιούν το τέχνασμα της “επίκλησης της αυθεντίας” για να περάσουν το δικό τους μήνυμα, διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα.

Δείτε μερικά ακόμη αποφθέγματα ή ιστορίες που καταρρίψαμε στα ellinikahoaxes

Καταρρίπτεται-Αινστάιν.Δυο πράγματα είναι άπειρα το σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία.

Η μέρα που ο Άλμπερτ Αϊνστάιν φοβόταν έφτασε. HOAX

Καταρρίπτεται – Αϊνστάιν : Εάν η μέλισσα εξαφανιστεί από το πρόσωπο της Γης…

Ο γρίφος του Αϊνστάιν. Το 98% αδυνατεί να βρει τη λύση. HOAX

Γιώργος Γ. – Antichainletter