Που είναι ο χαμένος κρίκος;

Ένα από τα αγαπημένα επιχειρήματα των βαθιά θρησκευόμενων που αρνούνται την θεωρία της εξέλιξης των ειδών του Δαρβίνου, είναι το “Που είναι ο χαμένος κρίκος;” Αυτό που εννοούν είναι “που είναι εκείνο το απολίθωμα που μας δείχνει την ενδιάμεση μορφή μεταξύ ανθρώπου και πίθηκου το οποίο δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τη καταγωγή μας”.

Τα άτομα αυτά βέβαια δεν πρόκειται να πεισθούν ποτέ, όσα απολιθώματα και αν δουν. Είναι μια μάταια προσπάθεια, μιας και κάθε φορά που τους δείχνεις ένα από τα απολιθώματα που έχουμε βρει το οποίο δείχνει την εξελικτική πορεία μας, αυτοί απλώς λένε “και που είναι το ενδιάμεσο πλάσμα, ο χαμένος κρίκος”.

Για να καταλάβετε το πόσο προκατηλημένοι είναι εναντίον αυτής της θεωρίας, σκεφτείτε το όλο θέμα σαν ένα φόνο. Έγινε ένας φόνος σε ένα μεγάλο σπίτι και στις κάμερες του σπιτιού βλέπουμε πως ο μπάτλερ μπαίνει στο γραφείο και παίρνει το όπλο με το οποίο σκοτώθηκε το θύμα (ένα απολίθωμα, αλλά που είναι το ενδιάμεσο;). Ελέγχοντας και την άλλη κάμερα βλέπουμε τον μπάτλερ, με το όπλο στο χέρι να περπατά στο διάδρομο που οδηγεί στο δωμάτιο όπου ήταν το θύμα (δεύτερο απολίθωμα στη σειρά). Αντί αυτή η ανακάλυψη να τον πείσει πως ο μπάτλερ το έκανε, απλώς μας λέει πως από εκεί που ήθελε ένα ενδιάμεσο είδος, τώρα θέλει δύο για να πεισθεί, ένα μεταξύ του γραφείου όπου ήταν το όπλο και του διαδρόμου και ένα μεταξύ του διαδρόμου και του θύματος.

Με άλλα λόγια όσα ενδιάμεσα απολιθώματα και αν βρίσκουμε, τόσο περισσότερα θα ζητούν οι αμφισβητίες. Επιλέγουν να αγνοήσουν αυτά που έχουμε βρει αλλά και όλα όσα εξηγεί η θεωρία της εξέλιξης (μερικά θα δούμε σε επόμενα άρθρα) διότι κλονίζει το πιστεύω τους πως ο θεός έφτυσε και έφτιαξε με λάσπη τον πρώτο άνδρα.

Η αλήθεια είναι πως αν σκεφτεί κανείς πόσες πιθανότητες έχει ένα πλάσμα που πεθαίνει να γλυτώσει τα σαγόνια ενός θηρευτή, να θαφτεί ακριβώς όπως πρέπει προκειμένου να γίνει απολίθωμα, να μείνει ανενόχλητο για χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια, να επιστρέψει στη επιφάνεια της γης μετά από διάφορά τυχαία γεωλογικά γεγονότα και να βρεθεί από κάποιον που ξέρει τι βρήκε, τότε θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά χαρούμενοι που έχουμε βρει αυτά που έχουμε.

Μια άλλη εξήγηση για την έλλειψη αρκετών απολιθωμάτων είναι πως όταν μια ομάδα πλασμάτων χωρίζεται από τα υπόλοιπα του είδους τους (ο πιο συνηθισμένος λόγος να συμβεί αυτό είναι η γεωγραφική απομόνωση), τότε αυτή η μικρότερη ομάδα αρχίζει και εξελίσσεται πιο γρήγορα. Αυτό συμβαίνει διότι η μικρή ομάδα έχει λιγότερα μέλη τα οποία θα προσφέρουν το γενετικό τους υλικό, σε σχέση με την αρχική ομάδα που έχει περισσότερα μέλη τα οποία προσφέρουν γενετικό υλικό που πολλές φορές “διορθώνει” τις μεταλλάξεις που οδηγούν την εξέλιξη.

Αυτή η δεύτερη μικρότερη ομάδα, μπορεί να εξελίσσεται πιο γρήγορα, σε γεωλογικούς χρόνους πάντα, αλλά, όντας μικρότερη, αφήνει απολιθώματα δυσκολότερα.

Πιο πρόσφατα, οι Niles Elederidge and Stephen Jay Gould εξετάζοντας το αρχείο των απολιθωμάτων που έχουμε βρει κατέληξαν στο συμπέρασμα πως τα λεγόμενα “κενά”, δεν είναι έλλειψη απολιθωμάτων αλλά αυτό που λέμε “punctuated evolution”.

Η θεωρία αυτή μας λέει πως τα είδη αλλάζουν ελάχιστα όταν βρίσκονται σε “στάση”, αλλά η αλλαγή από το ένα είδος στο άλλο συμβαίνει γρήγορα (σε γεωλογικό χρόνο) σε αυτούς τους μικρούς, γεωλογικά απομονομένους πληθυσμούς. Στην πραγματικότητα η αλλαγή είδους γίνεται τόσο γρήγορα ώστε δεν μένουν πολλά μεταβατικά δείγματα.

Ταυτοχρόνως, ο άλλος, μεγαλύτερος πληθυσμός αναπαράγεται και αφήνει περισσότερα απολιθώματα. Μερικά εκατομμύρια χρόνια αργότερα, τα απολιθώματα που θα βρεθούν θα είναι κυρίως από την ομάδα σε “στάση” και όχι από τη μικρότερη εξελισσόμενη ομάδα.

Αλλά ακόμα και με τη δυσκολία να έχουμε αρκετά ενδιάμεσα απολιθώματα, σήμερα έχουμε οκτώ ενδιάμεσα είδη της εξέλιξης της φάλαινας και τουλάχιστον 12 δικά μας ενδιάμεσα είδη.

Ένας από τους πρόγονους της φάλαινας. Ο Ambolocetus είχε και πόδια και πτερύγια.

Αν μη τι άλλο, ότι προβλέψεις κάνει η θεωρία της εξέλιξης επιβεβαιώνονται κάθε φορά. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να τη δεχθούμε σαν σωστή…μέχρι να έρθει κάτι καλύτερο.

Greek Skeptic

Περισσότερο διάβασμα:

• Your Inner Fish: Neil Shubin
• Why Evolution is True: Jerry Coyne