Όχι, μία μελέτη σε αρουραίους με οριακά αποτελέσματα δεν αποδεικνύει ότι τα κινητά προκαλούν καρκίνο

Τις τελευταίες μέρες στα μέσα μαζικής ενημέρωσης φορέθηκε πολύ το θέμα της επικινδυνότητας των κινητών τηλεφώνων και κατά πόσο προκαλούν καρκίνο.

Διαβάστε εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ

Όντως την περασμένη Παρασκευή 27/05/2016 επιστήμονες του Εθνικού Προγράμματος Τοξικολογίας των ΗΠΑ (NTP) αυτοδημοσίευσαν προκαταρκτικά αποτελέσματα από μία μεγάλη μελέτη (προϋπολογισμός 25 εκατ. δολάρια) μέσω του BioRxiv.org της οποίας το κεντρικό θέμα είναι η έρευνα των επιπτώσεων έκθεσης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στο φάσμα που χρησιμοποιείται από τα κινητά τηλέφωνα σε αρουραίους (συχνότητα 900 MHz).

Μπορείτε να διαβάσετε τη δημοσίευση εδώ.

Θα επιχειρήσω να κάνω μία περίληψη των αποτελεσμάτων και μετά θα επικεντρωθώ στο γιατί θα πρέπει να τη βλέπουμε με ιδιαίτερο σκεπτικισμό ειδικά στο παρόν στάδιο. Χωρίς να μπω σε πολλές λεπτομέρειες είναι ομολογουμένως μία πολύ καλά σχεδιασμένη μελέτη (αυτό έλειπε αφού στοίχισε στο αμερικάνικο δημόσιο τόσα πολλά λεφτά) κατά τη διάρκεια της οποίας οι επιστήμονες άρχισαν με την έκθεση εγκύων αρουραίων σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία στις συχνότητες και διαμορφώσεις που χρησιμοποιούν τα συστήματα GSM και CDMA κινητής τηλεφωνίας. Στη συνέχεια πήραν τα μικρά και συνέχισαν κι εκεί για τη διάρκεια της ζωής τους (ή δύο χρόνια) σε διαφορετικές ποσότητες έκθεσης (1.5, 3, ή 6 W/kg καθημερινά για 9 ώρες). Φυσικά υπήρχε κι ένα γκρουπ που απλώς ζούσε συγχρόνως χωρίς να υπόκειται σε κάποια ειδική έκθεση (γκρουπ ελέγχου) ενώ όλοι οι περίπου 1200 αρουραίοι ζούσαν στις ίδιες συνθήκες.

Τα προκαταρκτικά συμπεράσματα έχουν ως εξής,

1. Οι αρουραίοι που εκτέθηκαν σε ακτινοβολία έζησαν περισσότερο από αυτούς που δεν εκτέθηκαν
2. Οι αρσενικοί που εκτέθηκαν στην ακτινοβολία παρουσίασαν σε ένα μικρό αλλά στατιστικά σημαντικό ποσοστό γλοίωμα του εγκεφάλου ή καρδιακό νευριλείμωμα
3. Οι θηλυκοί αρουραίοι που εκτέθηκαν στην ακτινοβολία δεν παρουσίασαν τίποτα
4. Οι αρουραίοι στο γκρουπ ελέγχου δεν παρουσίασαν τίποτα

Εκ πρώτης όψεως αυτά τ’ αποτελέσματα προκαλούν ανησυχία, αλλά μια δεύτερη ανάγνωση αποκαλύπτει ότι υπάρχουν πολλοί βάσιμοι λόγοι για τους οποίους ίσως ν’ αναθεωρηθούν στη τελική δημοσίευση όπως το ότι δεν υπάρχει διασύνδεση μεταξύ της ποσότητας της ακτινοβολίας και της εμφάνισης των όγκων, δηλαδή το γκρουπ που δέχτηκε τη λιγότερη ακτινοβολία είχε περισσότερα περιστατικά από αυτό που δέχτηκε τη περισσότερη. Σε γενικές γραμμές όμως έχω εντοπίσει 9 λόγους για τους οποίους δεν θα πέταγα το κινητό μου στα σκουπίδια ακόμα

1. Η μελέτη δεν έχει δημοσιευτεί επίσημα ακόμα. Δηλαδή δεν έχει περάσει από την επίπονη διαδικασία του peer-review
2. Ενώ η μελέτη ισχυρίζεται πως έχει περάσει έλεγχο, αυτοί που την έχουν ελέγξει δεν είναι ανεξάρτητοι αφού πρόκειται για συναδέλφους των επιστημόνων που έκαναν την εργασία
3. Μόνο μέρος των αποτελεσμάτων έχει δημοσιευτεί στο BioRxiv, το σύνολο των αποτελεσμάτων αναμένεται του χρόνου
4. Ανεξάρτητοι επιστήμονες έχουν εκφράσει ήδη σημαντικό προβληματισμό για τα αποτελέσματα της μελέτης (Science, Scientific American)
5. Αυτή είναι η πρώτη μελέτη ανάμεσα σε δεκάδες μελέτες εδώ και δεκαετίες που έχει εντοπίσει κάτι τέτοιο, άρα θα χρειαστεί ανεξάρτητη επιβεβαίωση
6. Οι τεχνολογίες GSM και CDMA (δεν χρησιμοποιείται στην Ευρώπη) έχουν αλλάξει και αντικατασταθεί από το 3G(W-CDMA) και 4G(LTE)
7. Στατιστικά η εμφάνιση καρκίνου ήταν μικρή και άρα η στατιστική δύναμη της μελέτης είναι μικρή (μεγάλη πιθανότητα ψευδών θετικών αποτελεσμάτων)
8. Δεν εξηγείται γιατί οι θηλυκοί αρουραίοι δεν εμφάνισαν καρκίνο ή γιατί οι αρουραίοι που εκτέθηκαν σε ακτινοβολία έζησαν πιο πολύ
9. Οι αρουραίοι δεν είναι άνθρωποι, δεν υπάρχει καθιερωμένη συσχέτιση στην εμφάνιση καρκίνου σε αυτά τα τρωκτικά και τον άνθρωπο

Σε τελική ανάλυση είναι πολύ νωρίς για να βγάλουμε οποιαδήποτε συμπεράσματα ειδικά αφού υπάρχουν δεκάδες μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία 50 χρόνια που δεν κατάφεραν να βρουν διασύνδεση της έκθεσης σε μη ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με τη καρκινογένεση. Φυσικά θα πρέπει να διατηρείς πάντα μια υγιής επιφύλαξη αλλά κι εδώ είδαμε ότι τα αποτελέσματα της μελέτης έχουν σημαντικά κενά. Γι αυτό αναμείνατε στο ακουστικό σας (και του κινητού σας) για περισσότερες πληροφορίες στο εγγύς μέλλον.

υ.γ. Δεν θα μπορούσα να αγνοήσω πως τα αγαπημένα μας συνωμοσιολογικά site ξαφνικά αγάπησαν την κυβέρνηση των ΗΠΑ αφού σύμφωνα με τη φαιδρή τους λογική επιβεβαιώνουν τους φόβους τους. Είναι πέρα από τη νοημοσύνη μου πως οι ίδιοι που χρόνια μας τα κρύβουν τώρα μας τα αποκαλύπτουν…