Μπορεί η κάνναβη να θεραπεύσει τον καρκίνο;

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε πως πληθαίνουν οι ισχυρισμοί που αναφέρουν πως η κάνναβη, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος θεραπείας του καρκίνου και πως κάποια συμφέροντα, δεν θέλουν αυτή η γνώση να γίνει κοινό κτήμα, διότι πλήττει τα συμφέροντα του ιατρικού και φαρμακευτικού κατεστημένου. Που αρχίζει όμως η αλήθεια και που τελειώνει το ψέμα;

Κατά καιρούς, βλέπουμε άρθρα που διατυπώνουν «επιθετικούς» ισχυρισμούς για την αποτελεσματικότητα της κάνναβης εναντίον του καρκίνου.

Περισσότερα, εδώ, εδώ και εδώ.

Ποια είναι τα πραγματικά δεδομένα;

Η κάνναβη, έχει χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο από πολλούς λαούς ανά τους αιώνες. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει πολλά βιολογικά ενεργά συστατικά στη μαριχουάνα, που ονομάζονται κανναβινοειδή. Τα δύο καλύτερα μελετημένα συστατικά είναι τα χημικά δέλτα-9-τετραϋδροκανναβινόλη (συχνά αναφέρονται ως THC) και η κανναβιδιόλη (CBD).

Διαφορετικές ενώσεις στη μαριχουάνα έχουν διαφορετικές ενέργειες στο ανθρώπινο σώμα. Παραδείγματος χάριν, η δέλτα-9-τετραϋδροκανναβινόλη (THC) φαίνεται να προκαλεί την «ευφορία» που αναφέρεται συχνά από τους χρήστες. Επίσης μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου και της ναυτίας, στη μείωση της φλεγμονής και μπορεί να λειτουργήσει ως αντιοξειδωτικό. Η κανναβιδιόλη (CBD) μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία των επιληπτικών κρίσεων, να μειώσει το άγχος και την παράνοια και να αντισταθμίσει την «ευφορία» που προκαλείται από την THC.

Ορισμένες μικρές μελέτες καπνίσματος μαριχουάνας διαπίστωσαν ότι μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της ναυτίας και του εμετού από τη χημειοθεραπεία.

Μερικές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η εισπνεόμενη (μέσω καπνίσματος ή ατμοποιήσεως) μαριχουάνα μπορεί να είναι χρήσιμη θεραπεία του νευροπαθητικού πόνου (πόνος που προκαλείται από βλάβες στα νεύρα).

Η λήψη μαριχουάνας μέσω καπνίσματος έχει επίσης βοηθήσει στη βελτίωση της πρόσληψης τροφής σε ασθενείς με HIV.

Δεν υπάρχουν μελέτες σε ανθρώπους σχετικά με τυχόν παρενέργειες του ελαίου μαριχουάνας.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που έλαβαν εκχυλίσματα μαριχουάνας σε κλινικές δοκιμές τείνουν να χρειάζονται λιγότερο φάρμακο για τον πόνο.

Πιο πρόσφατα, οι επιστήμονες ανέφεραν ότι η THC και άλλα κανναβινοειδή, καθυστερούν την ανάπτυξη, ή προκαλούν θάνατο σε ορισμένα είδη καρκινικών κυττάρων, που δοκιμάστικαν σε εργαστηριακά τρυβλία. Μερικές μελέτες σε ζώα υποδεικνύουν επίσης ότι ορισμένα κανναβινοειδή μπορεί να επιβραδύνουν την ανάπτυξη και να μειώσουν την εξάπλωση ορισμένων μορφών καρκίνου.

Έχουν υπάρξει μερικές πρώιμες κλινικές δοκιμές των κανναβινοειδών στη θεραπεία του καρκίνου στον άνθρωπο και έχουν προγραμματιστεί περισσότερες μελέτες. Ενώ οι μελέτες μέχρι τώρα έχουν δείξει ότι τα κανναβινοειδή μπορούν να είναι ασφαλή όταν χορηγούνται κατά τη θεραπεία του καρκίνου (δηλαδή δεν τον επιβαρύνουν), δεν δείχνουν ότι βοηθούν στον έλεγχο ή τη θεραπεία της νόσου.

Τι γίνεται με τις μελέτες που ισχυρίζονται πως η κάνναβη θεραπεύει το καρκίνο;

Συχνά βλέπουμε ισχυρισμούς σε ιστοσελίδες για πολλές μελέτες που «αποδεικνύουν» ότι η κάνναβη είναι μια αποτελεσματική «θεραπεία» για διάφορους καρκίνους. Ωστόσο, όταν εξετάζουμε τις λεπτομέρειες των δεδομένων και τις πειραματικές λεπτομέρειες της έρευνας, γίνεται σαφές ότι αν και μπορεί να είναι ενδιαφέρουσες και να δείχνουν προς τη κατεύθυνση ότι τα κανναβινοειδή μπορεί μια μέρα να αποφέρουν οφέλη για τους καρκινοπαθείς, απέχουν πολύ από το συμπέρασμα πως η κάνναβη έχει θεραπευτική αξία.

Το κύριο σημείο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι σχεδόν όλες αυτές οι μελέτες έχουν γίνει σε καρκινικά κύτταρα που αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο ή σε πειραματόζωα. Η διαφορά μεταξύ μελετών σε συνθήκες εργαστηρίου και κλινικών μελετών σε ανθρώπους, είναι χαώδης.

Για παράδειγμα, τα περισσότερα πειράματα με κύτταρα που αναπτύσσονται στο εργαστήριο χρησιμοποιούν καρκινικά κύτταρα που είχαν αρχικά ληφθεί από έναν όγκο πριν από πολλά χρόνια, αλλά έχουν αναπτυχθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα στο εργαστήριο (γνωστά ως κυτταρικές σειρές). Ένα πρόβλημα με αυτά τα κύτταρα είναι ότι όλα είναι πολύ παρόμοια σε γενετικό και μοριακό επίπεδο, αλλά γνωρίζουμε ότι σε πραγματικούς καρκίνους, τα κύτταρα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους και να ανταποκρίνονται με διαφορετικούς τρόπους σε θεραπείες. Επίσης ο συνήθης τρόπος δοκιμής κανναβινοειδών σε ζώα έχει γίνει με μεταμόσχευση καρκινικών κυττάρων (ποντικών ή ανθρώπων) σε ποντίκια. Συνήθως μόνο ένας μικρός αριθμός (5-20) θα χρησιμοποιηθεί για κάθε πείραμα.

Υπάρχουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι αυτά τα συγκεκριμένα είδη μοντέλων (γνωστά ως ξενομοσχεύματα) δεν είναι ιδανικά στο να καθορίσουν ότι μια θεραπεία θα μπορούσε να λειτουργήσει το ίδιο αποτελεσματικά σε σύγκριση με πιο πολύπλοκους οργανισμούς όπως ο άνθρωπος. Έτσι, παρόλο που αυτά τα πειράματα μπορούν να προσφέρουν χρήσιμες προσεγγίσεις, καθώς και να αποκαλύψουν τις υποκείμενες μοριακές «λεπτομέρειες» αυτού που συμβαίνει, δεν μπορούν να μας πουν εάν κάτι θα θεραπεύσει σίγουρα τον καρκίνο αποτελεσματικά και με ασφάλεια σε ανθρώπους. Δεν «αποδεικνύουν ότι η κάνναβη θεραπεύει τον καρκίνο», όπως συχνά διαβάζουμε σε διάφορα δημοσιεύματα.

Με απλά λόγια, τα πειραματικά τρυβλία δεν είναι άνθρωποι. Οι περισσότερες χημικές ουσίες που δείχνουν υπόσχεση σε εργαστηριακά πειράματα ή σε πειράματα σε ζώα αποδεικνύονται ότι δεν δουλεύουν όπως θα ήθελαν οι επιστήμονες, όταν δοκιμάζονται σε ασθενείς. Αυτά τα είδη ανθρώπινων μελετών, γνωστών ως κλινικές δοκιμές, είναι ο μόνος τρόπος που μπορούμε πραγματικά να γνωρίζουμε αν μια θεραπεία για τον καρκίνο είναι αποτελεσματική.

Για τα πειράματα που αφορούν κύτταρα που αναπτύσσονται στο εργαστήριο, ένα ποσοστό των κυττάρων σκοτώνεται ή σταματούν να αναπτύσσονται, αλλά μερικά από αυτά επιβιώνουν. Παρομοίως, σε πειράματα με ζώα, δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ποσοστό επιτυχίας 100% για τα κανναβινοειδή. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι ποντικοί που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία με κανναβινοειδή θα έχουν ακόμα όγκους, αν και οι καρκίνοι μπορεί να αναπτύσσονται πιο αργά και να εξαπλώνονται λιγότερο σε μερικούς από αυτούς.

Κάποιοι δεν διστάζουν να παρουσιάζουν τη κάνναβη ως αποτελεσματική αντικαρκινική θεραπεία (δείτε εδώ και εδώ) και να προωθούν σχετικά προϊόντα με απατηλές και παραπλανητικές υποσχέσεις (δείτε εδώ). Την ίδια στιγμή, μια εκτενέστατη ανασκόπηση 10.000 ερευνών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα ότι η κάνναβη, είναι σε θέση να θεραπεύσει (μεταξύ άλλων), το καρκίνο*. Επομένως, οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί, είναι αυθαίρετοι και επικίνδυνοι.

*Υπήρχαν αρκετά στοιχεία μόνο για τρεις θεραπευτικές χρήσεις. Μείωση της ναυτίας και του εμετού από χημειοθεραπεία, θεραπεία χρόνιου πόνου και μείωση των σπασμών από τη σκλήρυνση κατά πλάκας.

Εν κατακλείδι, οι ασθενείς θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως επιφυλακτικοί απέναντι σε ανθρώπους που ισχυρίζονται πως μπορούν να θεραπεύσουν το καρκίνο με κανναβινοειδή, διότι κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από τις επιστημονικές έρευνες. Σε κάθε περίπτωση, να συμβουλεύεστε το γιατρό σας για θέματα υγείας.

Με πληροφορίες από cancer.gov, cancerresearchuk.org, FDA και cancer.org

Ενημέρωση άρθρου 9/11/2017

Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του αμερικανικού FDA, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι τα κανναβιδοειδή , μπορούν να θεραπεύσουν το καρκίνο και οι εταιρίες που εμπορεύονται σχετικά προϊόντα (στις ΗΠΑ), θα πρέπει να σταματήσουν να διατυπώνουν τέτοιους ισχυρισμούς. Τονίζει μάλιστα την επικινδυνότητα της χρήσης αυτών των προϊόντων, διότι δεν είναι γνωστές οι αλληλεπιδράσεις με κανονικά φάρμακα, οι παρενέργειες και η σωστή δοσολογία.