Όχι, σεισμοί 9 βαθμών Ρίχτερ ΔΕΝ θα χτυπήσουν την Ελλάδα

Σύμφωνα με δημοσιεύματα τα οποία κυκλοφόρησαν σε ιστολόγια και στα μέσα ενημέρωσης, έρευνα 50 επιστημόνων κάνει λόγο για εμφάνιση σεισμών 9 ρίχτερ στην Ελλάδα. Ωστόσο, ο εν λόγω ισχυρισμός δεν ευσταθεί.

Παραδείγματα: newsbomb.gr, cretadrive.gr, 1069.gr

Στα υπό εξέταση δημοσιεύματα διαβάζουμε τα εξής:

Σε επιφυλακή 50 επιστήμονες – Προβλέπουν ισχυρούς σεισμούς στην Ελλάδα – Ποια περιοχή θα «χτυπηθεί»

Δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας Le Monde αναφέρει ότι σεισμοί 9 βαθμών Ρίχτερ θα «χτυπήσουν» την Ελλάδα Το επιστημονικό άρθρο που δημοσιεύτηκε το 2013 παρουσιάζει την έρευνα 50 επιστημόνων, σεισμολόγων και μηχανικών αλλά και τους χάρτες με τις σεισμογενείς περιοχές όλης της Ευρώπης στο πλαίσιο του προγράμματος SHARE (Seismic Hazard Harmonization in Europe).

Σε αυτές τις περιοχές δεν αποκλείεται μελλοντικά να βιώσουν τις καταστροφικές συνέπειες φονικών σεισμών της τάξης των 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ! Μεταξύ αυτών ανήκει η Ελλάδα, η Τουρκία και η Ιταλία, σύμφωνα με το άρθρο και τονίζεται ότι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς δεν αποκλείεται να βιώσουν σεισμούς ανάλογου μεγέθους με αυτόν που σημειώθηκε τον Μάρτιο του 2011 στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, του σεισμού του Τοχόκου και του τσουνάμι που ακολούθησε.

Μάλιστα είναι χαρακτηριστικό πως στους χάρτες που δημιουργήθηκαν πολλές περιοχές της χώρας μας όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Σάμος, η Μυτιλήνη, η Πάτρα, η Κεφαλονιά, η Ζάκυνθος, η Ήπειρος αλλά και μεγάλο τμήμα του Κορινθιακού κόλπου απεικονίζονται με βαθύ κόκκινο χρώμα και εντάσσονται στις ζώνες υψηλής επικινδυνότητας!

Ο διακεκριμένος σεισμολόγος Ευθύμιος Λέκκας σχολίασε το δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας και είπε πως δεν συμφωνεί απόλυτα με το ρεπορτάζ της «Le Monde», αλλά παράλληλα προσέθεσε πως το ενδεχόμενο ενός μεγάλου σεισμού δεν μπορεί να αποκλειστεί σε καμία περίπτωση. «Πρόκειται για μια σοβαρή επιστημονική προσέγγιση που φυσικά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε, αλλά ούτε και να ασπαστούμε πλήρως. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι υπάρχει περίπτωση να σημειωθεί σεισμός της τάξης των 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στη χώρα μας. Στην Ιαπωνία όπου σημειώθηκε ο καταστροφικός σεισμός της Φουκουσίμα, το ρήγμα ήταν μεγέθους 300 χιλιομέτρων, ενώ στην Ελλάδα οι τεκτονικές δομές είναι πολύ μικρότερες. Παρ’ όλα αυτά, κανείς δε μπορεί να πει με πλήρη βεβαιότητα τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον. Ο χρόνος θα δείξει».

Αξίζει τέλος να σημειωθεί μάλιστα ότι είναι η πρώτη φορά που σχεδιάζονται παρόμοιοι χάρτες με τόση λεπτομερή καταγραφή των σεισμογενών περιοχών για την Ευρώπη!

Τι ισχύει

Τα υπό εξέταση δημοσιεύματα αποτελούν ανακύκλωση είδησης που δημοσιεύθηκε στη Le Monde τον Αύγουστο του 2013 και παραθέτει τα δεδομένα του προγράμματος SHARE (Seismic Hazard Harmonization in Europe). Το δημοσίευμα επικαλείται τον σεισμολόγο Fabrice Cotton, ο οποίος ήταν ένας από τους 50 επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα και φέρεται να δήλωσε πως ακόμη και σεισμοί 9 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ, είναι πιθανό να συμβούν στη περιοχή μας.

Ο ανωτέρω ευρωπαϊκός χάρτης σεισμικής επικινδυνότητας εμφανίζει την επιτάχυνση της κορυφής εδάφους (PGA) που αναμένεται να λάβει χώρα με πιθανότητα 10% σε 50 χρόνια. Το πράσινο χρώμα δείχνει συγκριτικά χαμηλές τιμές κινδύνου PGA (Peak Ground Accelaration – μονάδα μέτρησης για τα επίπεδα στα οποία τρέμει το έδαφος), κάτω από 0.1g, τα χρώματα κίτρινου έως πορτοκαλί εμφανίζουν μέτριο κίνδυνο μεταξύ 0.1 – 0.25g και κόκκινα χρώματα περιοχές υψηλού κινδύνου με PGA μεγαλύτερη από 0.25 έως 0,5. Δηλαδή με βάση το χάρτη, υπάρχει πιθανότητα βίαιης επιτάχυνσης του εδάφους της τάξεως του 10% μέσα στα επόμενα 50 χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί πως στο σεισμό της Κεφαλλονιάς το 2014, καταγράφηκε επιτάχυνση 0,4 βαθμών. Ο αντισεισμικός σχεδιασμός προβλέπει κατασκευές κτιρίων που αντέχουν επιταχύνσεις τουλάχιστον 0,5. Πουθενά δεν αναφέρει η έρευνα σεισμούς 9 ρίχτερ.

Το PGA, σε αντίθεση με την κλίμακα του Ρίχτερ, δεν είναι μέτρο της συνολικής ενέργειας ενός σεισμού, αλλά δείκτης για το πόσο βίαια κινείται η γη (επιτάχυνση) σε ένα δεδομένο γεωγραφικό σημείο.

Η μελέτη των γεωγραφικών περιοχών σε συνδυασμό με την εκτίμηση των ιστορικών σεισμών επιτρέπει στους γεωλόγους να προσδιορίσουν τον σεισμικό κίνδυνο και να δημιουργήσουν χάρτες σεισμικού κινδύνου, οι οποίοι δείχνουν τις πιθανές τιμές PGA σε μια περιοχή κατά τη διάρκεια σεισμού. Οι μηχανικοί και οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, χρησιμοποιούν αυτές τις εκτιμήσεις για να καθορίσουν την κατάλληλη σεισμική φόρτιση για τα κτίρια σε κάθε ζώνη, ειδικά σε σημαντικές κατασκευές όπως νοσοκομεία, γέφυρες και σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτό ακριβώς δείχνει και ο χάρτης του SHARE, ότι η Ελλάδα, και η Ιταλία είναι περιοχές με μεγάλες πιθανότητες επιτάχυνσης εδάφους έως 0,5 και όχι ότι επίκειται σεισμός 9 ρίχτερ. Εξάλλου είναι γνωστό ότι οι ανωτέρω περιοχές δίνουν συχνά ισχυρούς σεισμούς. Αξίζει να σημειωθεί πως ουδέποτε έχει καταγραφεί σεισμός 9 ρίχτερ στην Ελλάδα, ενώ η ισχυρότερη δόνηση του 20ου αιώνα σε όλη την Ευρώπη ήταν αυτή της Ρόδου το 1926 που εκτιμήθηκε στα 7,7 έως 8 ρίχτερ. Αν και αυτά τα μεγέθη μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές, ουδέποτε έχει καταγραφεί σεισμός 9 ρίχτερ στη χώρα μας.

Η μελέτη SHARE αποτελεί εκτίμηση και εργαλείο για τις εκάστοτε κυβερνήσεις και τους κατασκευαστές κτηρίων ώστε να βελτιώσουν τις υποδομές και να γλιτώσουν ζωές και χρήματα από τις συνέπειες ενός σεισμού. Σε λιγότερο τεχνική ορολογία, ο χάρτης δείχνει ότι οι χαμηλότερες μετακινήσεις εδάφους αναμένεται να παρατηρηθούν σε περιοχές με ψυχρότερα χρώματα (πράσινο έως κίτρινο) σε σύγκριση με περιοχές με θερμότερα χρώματα (πορτοκαλί έως σκούρο κόκκινο). Οι χάρτες δείχνουν, για παράδειγμα, ότι οι υψηλότερες κινήσεις εδάφους αναμένονται κατά μήκος των μεγάλων ορίων των πλακών. Λόγω του στατιστικού χαρακτήρα του, ο χάρτης δείχνει μέσες τιμές. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν αβεβαιότητες και ότι είναι δυνατές μεγαλύτερες ή μικρότερες κινήσεις εδάφους σε κάθε περιοχή που απεικονίζει ο χάρτης.

O σεισμολόγος Ευθύμιος Λέκκας, είχε σχολιάσει στο espressonews.gr τα άρθρα που κυκλοφόρησαν εκείνη την εποχή (2013), αναφέροντας χαρακτηριστικά:  

Πρόκειται για μια σοβαρή επιστημονική προσέγγιση που φυσικά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε, αλλά ούτε και να ασπαστούμε πλήρως. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι υπάρχει περίπτωση να σημειωθεί σεισμός της τάξης των 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στη χώρα μας. Στην Ιαπωνία όπου σημειώθηκε ο καταστροφικός σεισμός της Φουκουσίμα, το ρήγμα ήταν μεγέθους 300 χιλιομέτρων, ενώ στην Ελλάδα οι τεκτονικές δομές είναι πολύ μικρότερες. Παρ’ όλα αυτά, κανείς δε μπορεί να πει με πλήρη βεβαιότητα τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον. Ο χρόνος θα δείξει.

Συμπέρασμα

Με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, οι ισχυρισμοί για σεισμό 9 ρίχτερ στην Ελλάδα, δεν προκύπτουν από την έρευνα του SHARE και δεν έχουν κάποια βάση. Τα στοιχεία που προκύπτουν από τη μελέτη είναι η χαρτογράφηση του επιπέδου των δονήσεων που θα μπορούσαν να αντέξουν τα κτίρια με μια πιθανότητα 10% στα επόμενα πενήντα χρόνια ή μια πιθανότητα 5% στους επόμενους πέντε αιώνες, όχι πρόβλεψη ή εκτίμηση σεισμών 9 ρίχτερ.