Κουρκουμίνη, μύθοι και αλήθειες

Το τελευταίο καιρό είναι “της μόδας” ένα ακόμη συμπλήρωμα και παρουσιάζεται ως «θαυματουργό» και ικανό να προλάβει και να θεραπεύσει διάφορες ασθένειες. Μιλάμε φυσικά για τη κουρκουμίνη.

Για παράδειγμα, στο voicenews.gr, βλέπουμε τους παρακάτω ισχυρισμούς:

Όπως σίγουρα γνωρίζετε, οι χρόνιες φλεγμονές αποτελούν το βαθύτερο παράγοντα πολλών χρόνιων ασθενειών ―αν όχι όλων. Έχει αποδειχθεί ότι η κουρκουμίνη επηρεάζει την έκφραση σε περισσότερα από 700 γονίδια, γεγονός το οποίο θα μπορούσε να ερμηνεύσει εν μέρει τα πολυάριθμα οφέλη της για την υγεία:

 έχει αντικαρκινική δράση,

 έχει αντιφλεγμονώδη δράση, (δρα εναντίον της αρθρίτιδας και της παγκρεατίτιδας),

 έχει αντιοξειδωτική δράση,

 μειώνει τους ρευματικούς πόνους και τους πόνους της περιόδου,

 βοηθάει στην πέψη,

 έχει αντιμικροβιακή δράση για τη θεραπεία πληγών, ελκών και εκζεμάτων [1].

Επομένως, η δράση της κατά του καρκίνου δεν είναι ―και μακράν― το μοναδικό της σημείο ενδιαφέροντος.

Έχει αποδειχτεί ότι η κουρκουμίνη προστατεύει από τη δημιουργία κολαγονογενούς αρθρίτιδας μέσω καταστολής της παραγωγής του παράγοντα ενεργοποίησης των Β-κυττάρων που ανήκει στην οικογένεια του TNF [ B cell-activating factor (BAFF).

Πρόσφατες μελέτες επίσης περιγράφουν ότι η κουρκουμίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως θεραπευτικός παράγοντας για τα αυτοάνοσα νοσήματα, μέσω ποικίλων οργανισμών. Έχει αποδειχτεί ότι κρίσιμο ρόλο στην παθογένεση των αυτοάνοσων νοσημάτων που προκαλούνται με τη μεσολάβηση Τ λεμφοκυττάρων, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα παίζουν τα δραστικά μνήμονα Τ κύτταρα (T(EM), [CCR7 CD45RO T lymphocytes].

Η κουρκουμίνη βοηθά στο μέγιστο κατά της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Είναι τόσο αποτελεσματική όσο είτε η κορτιζόνη είτε το ισχυρό αντιφλεγμονώδες φάρμακο phenylbutazone σε μοντέλο οξείας φλεγμονής. Ενώ όμως η phenybutazone και η κορτιζόνη έχουν ισχυρή τοξικότητα, η κουρκουμίνη δεν προκαλεί παρενέργειες. Η κουρκουμίνη είναι ένα ισχυρό αντιφλεγμονώδες που εμποδίζει τη δράση των φλεγμονωδών ενζύμων κυκλοοξυγενάσης-2 (COX-2) και λιποοξυγενάσης (LOX). Επιπλέον, έρχεται σε σύγκρουση με τον νουκλεϊκό παράγοντα-κάππα-βήτα (ΝF-KB), ώστε να σταματήσει την αυτοάνοση δραστηριότητα και να μειώσει την καταστροφή των ιστών.

Τι είναι στ’ αλήθεια ο κουρκουμάς

Ο κουρκουμάς είναι ένα φυτικό μπαχαρικό που χρησιμοποιείται συνήθως στα ασιατικά τρόφιμα. Πιθανότατα γνωρίζετε το κουρκουμά ως το κύριο μπαχαρικό στο κάρυ. Έχει πικρή γεύση και χρησιμοποιείται συχνά για να δώσει γεύση ή χρώμα σε μουστάρδες, βούτυρα και τυριά. Από τη ρίζα αυτού του φυτού, εξάγεται η ουσία κουρκουμίνη. Απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1815 όταν οι Vogel και Pierre Joseph Pelletier ανέφεραν την απομόνωση μιας «κίτρινης χρωστικής ύλης» από τις ρίζες του κουρκουμά και την ονόμασαν κουρκουμίνη. Παρόλο που η κουρκουμίνη έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά στην ιατρική της Αγιουρβέδα, οι δυνατότητες χρήσης της ως αποτελεσματικό φάρμακο είναι αναπόδεικτες, ειδικά όταν λαμβάνεται ως συμπλήρωμα από το στόμα.

Η κουρκουμίνη ως φάρμακο

Οι πιθανές χρήσεις της κουρκουμίνης είναι:

Σύμφωνα με έρευνα, η λήψη του εκχυλίσματος κουρκουμά από το στόμα δύο φορές την ημέρα για 3 μήνες μειώνει την ολική χοληστερόλη, τη λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL ή την «κακή») χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια σε υπέρβαρα άτομα.

Οστεοαρθρίτιδα. Μερικές έρευνες δείχνουν ότι η λήψη κουρκουμινης, μόνος ή σε συνδυασμό με άλλα φυτικά συστατικά, μπορεί να μειώσει τον πόνο και να βελτιώσει τη λειτουργία σε άτομα με οστεοαρθρίτιδα.

Κνησμός. Η έρευνα δείχνει ότι η λήψη κουρκουμά από το στόμα τρεις φορές ημερησίως για 8 εβδομάδες μειώνει τον κνησμό σε άτομα με μακροχρόνια νεφρική νόσο.

Ασθένειες για τις οποίες δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την αξία της κουρκουμίνης

Σε μια έρευνα που μελέτησε τη χρήση κουρκουμίνης για 6 μήνες σε άτομα με αλτσχάιμερ, έδειξε ότι δεν υπήρχε κανένα όφελος.

Πρώιμες έρευνες έδωσαν ενδείξεις ότι η λήψη κουρκουμίνης καθημερινά για 30 ημέρες μπορεί να μειώσει τη πιθανότητα εμφάνισης προκαρκινωμάτων στο παχύ έντερο.

Πρώιμες έρευνες δείχνουν ότι η λήψη κουρκουμινοειδών, ξεκινώντας 3 ημέρες πριν από τη χειρουργική επέμβαση και συνεχίζοντας για 5 ημέρες μετά τη χειρουργική επέμβαση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής μετά από χειρουργική επέμβαση by pass.

Έρευνες δείχνουν ότι η εφαρμογή αλοιφής κουρκούμίνης μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του κνησμού που προκαλούνται από πληγές που σχετίζονται με διαφορετικούς τύπους καρκίνου.

Κάποια στοιχεία υποδεικνύουν ότι η λήψη κουρκουμίνης καθημερινά για ένα μήνα μπορεί να μειώσει τις κινήσεις του εντέρου, τη διάρροια και τον πόνο στο στομάχι σε άτομα με νόσο του Crohn.

Πρώιμες έρευνες έδειξαν ότι η λήψη κουρκουμίνης δύο φορές την ημέρα για 6 εβδομάδες, είναι εξίσου αποτελεσματική με την αντικαταθλιπτική φαρμακευτική ουσία fluoxetine σε άτομα με κατάθλιψη. Ωστόσο, ελλείψει ποιοτικότερων ερευνών, οι γιατροί δεν συστήνουν τη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής. Τα αντιφλεγμονώδη, όπως η κουρκουμίνη, δεν έχει αποδειχτεί ότι μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς με κατάθλιψη. Σύμφωνα με πρόσφατη μετανάλυση, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να καθοριστεί η αξία (ή μη), της κουρκουμίνης σε ασθενείς με κατάθλιψη.

Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η λήψη κουρκουμά από το στόμα τέσσερις φορές ημερησίως για 7 ημέρες μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της δυσπεψίας.

Η πρώιμη έρευνα δείχνει ότι η λήψη κουρκουμά καθημερινά για 4 εβδομάδες είναι λιγότερο αποτελεσματική από τη συμβατική θεραπεία για την εξάλειψη του ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού.

Μια έρευνα έδειξε ότι η λήψη ενός συγκεκριμένου συνδυασμού προϊόντων που περιέχουν κουρκουμίνη και άλλα συστατικά τρεις φορές ημερησίως για 8 εβδομάδες μειώνει το μέγεθος του πόνου των αρθρώσεων. Αλλά δεν φαίνεται να βοηθά στη δυσκαμψία των αρθρώσεων ή να βελτιώνει την κοινή λειτουργία.

Έρευνα έδειξε ότι η λήψη μιας φόρμουλας που περιέχει σκόνη μπρόκολου, σκόνη κουρκουμά, σκόνη ροδιού και εκχύλισμα πράσινου τσαγιού τρεις φορές την ημέρα για 6 μήνες προλαμβάνει την αύξηση των επιπέδων του αντιγόνου του προστάτη (PSA) σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη. Τα ποσοστά PSA μετρούνται για να παρακολουθείται πόσο καλά λειτουργεί η θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, δεν είναι ακόμα γνωστό αν αυτή η φόρμουλα μειώνει τον κίνδυνο πρόκλησης ή υποτροπής του καρκίνου του προστάτη.

Πρώιμες έρευνες δείχνουν ότι η κουρκουμίνη μπορεί να μειώσει οριακά κάποια συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Οι πρώτες έρευνες δείχνουν ότι η λήψη κουρκουμά από το στόμα τρεις φορές ημερησίως για 3 μήνες μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και να βελτιώσει τη λειτουργία των νεφρών σε άτομα με φλεγμονή των νεφρών (νεφρίτιδα του λύκου) που προκαλείται από συστηματικό ερυθηματώδη λύκο.

Ορισμένες πρώτες έρευνες δείχνουν ότι η λήψη κουρκουμίνης καθημερινά για έως 6 μήνες μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα και την επανεμφάνιση της ελκώδους κολίτιδας όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με συμβατικές θεραπείες.

Προσοχή: Όλες οι ανωτέρω χρήσεις της κουρκουμίνης ως φάρμακο, χρήζουν περισσότερης έρευνας.

Ειδικές προφυλάξεις και προειδοποιήσεις:
Εγκυμοσύνη και θηλασμός: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατά τη διάρκεια του θηλασμού, η κουρκουμίνη είναι ασφαλής  όταν λαμβάνεται από το στόμα σε ποσότητες που βρίσκονται συνήθως στα τρόφιμα. Ωστόσο, είναι πιθανό να είναι επικίνδυνη όταν λαμβάνεται από το στόμα σε φαρμακευτικές ποσότητες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για την αξιολόγηση της ασφάλειας των φαρμακευτικών ποσοτήτων κουρκούμίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης του θηλασμού.

Προβλήματα της χοληδόχου κύστης: Ο κουρκουμάς μπορεί να επιδεινώσει τα προβλήματα της χοληδόχου κύστης.

Προβλήματα αιμορραγίας: Η λήψη κουρκουμά μπορεί να επιβραδύνει την πήξη του αίματος. Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης αιμορραγίας σε άτομα με αιμορραγικές διαταραχές.

Διαβήτης: Η κουρκουμίνη μπορεί να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα σε άτομα με διαβήτη. Χρησιμοποιείτε με προσοχή σε άτομα με διαβήτη, καθώς μπορεί να κάνει το σάκχαρο στο αίμα να είναι πολύ χαμηλό.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Ο κουρκουμάς μπορεί να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές σε μερικούς ανθρώπους.

Ασθένειες με ορμονική ευαισθησία όπως ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος της μήτρας, ο καρκίνος των ωοθηκών, η ενδομητρίωση ή τα ινομυώματα της μήτρας: Η κουρκουμίνη μπορεί να δράσει όπως τα οιστρογόνα. Θεωρητικά, ο κουρκουμάς μπορεί να χειροτερεύει τις ευαίσθητες στις ορμόνες ασθένειες.

Υπογονιμότητα: Ο κουρκουμάς μπορεί να μειώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης και να μειώσει την κίνηση του σπέρματος όταν λαμβάνεται από το στόμα από τους άνδρες. Αυτό μπορεί να μειώσει τη γονιμότητα. Ο κουρκουμάς θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή από ανθρώπους που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν.

Ανεπάρκεια σιδήρου: Μεγάλες ποσότητες κουρκουμά μπορεί να αποτρέψουν την απορρόφηση του σιδήρου. Θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε άτομα με ανεπάρκεια σιδήρου.

Χειρουργική: Ο κουρκουμάς μπορεί να επιβραδύνει την πήξη του αίματος. Μπορεί να προκαλέσει επιπλέον αιμορραγία κατά τη διάρκεια και μετά τη χειρουργική επέμβαση. Σταματήστε να χρησιμοποιείτε κουρκουμά τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν από μια προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση.

Υπάρχουν προκαταρκτικές πιλοτικές μελέτες σε ανθρώπους που υποδηλώνουν ότι:

-Δεν βελτιώνει τις βαθμολογίες διαγνωστικών εξετάσεων στο Αλτσχάιμερ
-Μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της πρόσθιας ραγοειδίτιδας
-Θα μπορούσε να σταθεροποιήσει ορισμένους δείκτες του καρκίνου του παχέος εντέρου σε μερικούς ασθενείς με καρκίνο του ορθού
-Υψηλές δόσεις μπορεί να μειώσουν τον αριθμό των προκαρκινομάτων σε καπνιστές με ανωμαλίες που ανιχνεύθηκαν στην κολονοσκόπηση
-Μπορεί να μειώσει ορισμένα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και να είναι πιο αποτελεσματική από τη δικλοφαινάκη
-Μπορεί να ανακουφίσει την οσμή και τη φαγούρα που σχετίζονται με τους καρκίνους του δέρματος

Τι λένε οι τελευταίες μελέτες

Υπάρχουν πολλές και εκτεταμένες μελέτες σχετικά με τη φαρμακευτική αξία της κουρκουμίνης. Ωστόσο, μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση (η πληρέστερη μέχρι σήμερα), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κουρκουμίνη είναι μια ασταθής, αντιδραστική, μη βιοδιαθέσιμη ένωση και ως εκ τούτου μια εξαιρετικά δύσκολο να χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο.

Τα περισσότερα φάρμακα εξετάζονται βάσει της ικανότητάς τους να αλληλεπιδρούν με ορισμένες πρωτεΐνες. Αποδεικνύεται ότι η χημική δομή της κουρκουμίνης τη κάνει να παράγει ψεύτικες ενδείξεις, δηλαδή, αν και η ένωση δεν αλληλεπιδρά με την πρωτεΐνη, τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν ότι το κάνει. Αυτά τα ανακριβή αποτελέσματα, οδηγούν στη συνέχεια σε κλινικές δοκιμές, που όπως είναι φυσικό, αποτυγχάνουν να αναπαράγουν τα αποτελέσματα.

Ένα μεγάλο πρόβλημα, σημειώνει η έρευνα, είναι ότι η κουρκουμίνη δεν απορροφάται εύκολα από το σώμα. Και παρά τις χιλιάδες ερευνητικών εργασιών που έχουν δημοσιευθεί, ο ερευνητές δεν μπόρεσαν να βρούν αξιόπιστες (διπλές – τυφλές δοκιμές) έρευνες για να υποστηριχθούν οι μυριάδες ισχυρισμοί για τα οφέλη στη υγεία από τη κουρκουμίνη.

Πολλή προσπάθεια και χρηματοδότηση έχουν σπαταληθεί στην έρευνα για την κουρκουμίνη «, δήλωσε στο Nature ο Gund Georg, ένας από τους συντάκτες της ανασκόπησης. Τουλάχιστον 15 μελέτες σχετικά με την κουρκουμίνη έχουν αποσυρθεί από την επιστημονική βιβλιογραφία και σε δεκάδες άλλες έχουν προστεθεί διορθώσεις.»

Συμπέρασμα

Οι σχετικές προκλινικές μελέτες, σε ζωικά μοντέλα και in vitro, δείχνουν ότι η κουρκουμίνη έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. μπορεί να προκαλέσει απόπτωση σε καρκινικά κύτταρα και μπορεί να αναστείλει την αγγειογένεση, έχει αντιθρομβωτικά αποτελέσματα. μπορεί να μειώσει την πλάκα αμυλοειδούς που σχετίζεται με το Alzheimer’s; έχει κάποια δραστηριότητα κατά των βακτηρίων κλπ. Αυτά τα αποτελέσματα είναι πολλά υποσχόμενα, αλλά οι μελέτες σε ζώα και οι μελέτες in vitro ενδέχεται να μην ισχύουν για τον άνθρωπο. Όπως επεσήμανε ο Rose Shapiro στο βιβλίο του Suckers, μπορείτε να σκοτώσετε τα καρκινικά κύτταρα σε ένα δοκιμαστικό τρυβλίο Petri με ένα φλογοβόλο ή με χλωρίνη. Οι προκλινικές μελέτες πρέπει πάντοτε να ακολουθούνται από κλινικές μελέτες στον άνθρωπο προτού μπορέσουμε να κάνουμε συστάσεις προς τους ασθενείς. Σύμφωνα με τις τελευταίες επιστημονικές εκτιμήσεις, η κουρκουμίνη είναι μια ασταθής, αντιδραστική, μη βιοδιαθέσιμη ένωση και ως εκ τούτου μια εξαιρετικά δύσκολο να χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο.

Πηγές:

http://www.nature.com/news/deceptive-curcumin-offers-cautionary-tale-for-chemists-1.21269

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5346970/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28236605

http://time.com/4633558/turmeric-curcumin-inflammation-spice/

https://nccih.nih.gov/health/turmeric/ataglance.htm

Forget what you’ve heard: Turmeric seems to have zero medicinal properties

http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-662-turmeric.aspx?activeingredientid=662

https://en.wikipedia.org/wiki/Curcumin

http://www.snopes.com/2017/09/19/can-depression-treated-anti-inflammatory-drugs/