Η συζήτηση για το Μακεδονικό διπλασίασε τις ερωτικές επαφές;

Μια μελέτη από το Ανδρολογικό Ινστιτούτο υποστηρίζει ότι η συζήτηση για το ονοματολογικό της πΓΔΜ διπλασίασε τις… ερωτικές επαφές των Ελλήνων.

Η πληροφορία μεταδόθηκε αρχικά από το ΑΠΕ-ΜΠΕ ως εξής:

Την είδαμε επίσης στις ιστοσελίδες kathimerini.gr, tanea.gr, cnn.gr, και πολλές άλλες. Τι ισχύει;

Ανεπιβεβαίωτος ισχυρισμός

Καταρχάς, αξίζει να σημειωθεί ότι το Ανδρολογικό Ινστιτούτο δεν αποτελεί κάποιο κρατικό οργανισμό ή αρχή, αλλά μια ιδιωτική μονάδα υγείας.

Ερχόμενοι σε επικοινωνία με το Ινστιτούτο, μας δόθηκε το εξής αναλυτικότερο δελτίο τύπου:

Έπειτα ήρθαμε σε επαφή με τον κ. Κωνσταντίνο Κωνσταντινίδη, επικεφαλής του Ινστιστούτου, ζητώντας περισσότερες πληροφορίες για τη δημοσκόπηση που αναφέρεται ότι διεξήχθη σε 1000 άτομα. Να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει σχετικό δημοσιευμένο report, όπως συνηθίζεται.

Ο κ. Κωνσταντινίδης αρχικά φάνηκε φάνηκε διστακτικός, αλλά μας απάντησε ότι θα μας δώσει τα στοιχεία. Όμως μετά από 3 μέρες και επανειλημμένες προσπάθειες επικοινωνίας, δεν τα έχουμε λάβει.

Το Ινστιτούτο εξάγει το συμπέρασμα ότι το Μακεδονικό διπλασίασε τις ερωτικές μας επαφές, καθώς (κατά τα λεγόμενά του) σε παλιότερες έρευνες οι Έλληνες έκαναν σεξ κατά μέσο όρο 6 φορές το μήνα, ενώ το περασμένο μήνα, που συζητούνταν πιο έντονα το Μακεδονικό, ο μέσος όρος ανέβηκε στις 12 φορές.

Αρχικά η εν λόγω μελέτη δεν έχει δημοσιευτεί σε επιστημονικό περιοδικό. Αυτό σημαίνει πως δεν έχει περάσει την λεγόμενη “αξιολόγηση απο ομοτίμους” (peer-review). Αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος στη πορεία δημοσίευσης μιας μελέτης καθώς τα αποτελέσματα μιας δεδομένης έρευνας πρέπει να εξεταστούν από άλλους ερευνητές ώστε να εξακριβωθεί η εγγυρότητά τους καθώς και πιθανά λάθη ή παρερμηνίες (εκούσιες ή ακούσιες) οι οποίες μπορεί να υπάρχουν.

Η μόνη πρόσφατη μελέτη που καταφέραμε να βρούμε πάνω στη θέμα είναι μια εξέταση στοιχείων για συχνότητα σεξουαλικών επαφών απο το περιοδικό Journal of Family and Reproductive Health στην οποία η συχνότητα για την Ελλάδα βρέθηκε μεγαλύτερη απο 6 φορές την εβδομάδα. Η μελέτη είναι του 2009 και το δείγμα ήταν σχετικά μικρό (1000 άτομα) επομένως δεν είναι ασφαλές να χρησιμοποιήσουμε την εν λόγω έρευνα ως βάση για εξαγωγή συμπερασμάτων.

Μια αντίστοιχη μελέτη (μη δημοσιευμένη σε επιστημονικό περιοδικό) της Durex για το 2005 κατέληξε στο νούμερο 138 φορές ετησίως (11.5 το μήνα), ενώ η ίδια μελέτη για το 2012 κατέληξε στο νούμερο 164 φορές ετησίως (13.6 φορές το μήνα).

Αλλά ακόμα και αν αληθεύει ότι διπλασιάστηκε η σεξουαλική δραστηριότητα των Ελλήνων το τελευταίο μήνα, δεν μπορούμε σε καμιά περίπτωση να εξάγουμε έτσι απλά το συμπέρασμα ότι ευθύνεται η συζήτηση για το Μακεδονικό.

Ένας από τους πιο θεμελιώδεις νόμους της στατιστικής πρεσβεύει ότι ο συσχετισμός δεν υποδήλωνει αιτιότητα (correlation does not imply causation). Και αυτό γιατί σε ρεαλιστικά σενάρια (ειδικά τόσο περίπλοκα όσο μια πολυεπίπεδη σύγχρονη κοινωνία περίπου 10 εκατομμυρίων ανθρώπων), οι παράγοντες που επηρεάζουν μια δραστηριότητα (εδώ την συχνότητα ερωτικής επαφής) είναι αμέτρητοι και συχνά δύσκολα ανιχνεύσιμοι (κατά την ορολογία φέρουν το όνομα παράγοντες σύγχυσης / confounding factors).

Μπορούμε να κατανοήσουμε αυτό το φαινόμενο μέσα από τα εξής διασκεδαστικά παραδείγματα της tylervigen.com που, παρά τον ισχυρό συσχετισμό που καταδεικνύουν, είναι προφανές ότι δεν δηλώνουν αιτιότητα. Παραθέτουμε ενδεικτικά τα εξής 3:

Η δαπάνη των ΗΠΑ για την επιστήμη, το διάστημα και την τεχνολογία συσχετίζεται κατά 99.79% με τις αυτοκτονίες μέσω πνιγμού:

Η κατά κεφαλήν κατανάλωση τυριού συσχετίζεται κατά 94.71% με τον αριθμό των ατόμων που πνίγηκαν από τα σεντόνια τους:

Η ηλικία των Miss America συσχετίζεται κατά 87.01% με τον αριθμό δολοφονιών μέσω ατμού ή καυτών αντικειμένων:

Και στη δική μας περίπτωση, η προσπάθεια επαγωγής αιτιότητας από σχετικότητα είναι ακόμα πιο αβάσιμη, καθώς στη καλύτερη περίπτωση έχουμε υποτιθέμενο συσχετισμό μόνο σε ένα σημείο, που καθιστά αβέβαιη και την πιθανότητα συσχετισμού των δυο δραστηριοτήτων. Για να αναφερθούμε σε σαφή συσχετισμό θα χρειαζόμασταν συχνά δεδομένα σε βάθος δεκαετίας, από τα οποία θα φαινόταν ότι όποτε έρχεται το Μακεδονικό στο προσκήνιο η σεξουαλική δραστηριότητα αυξάνεται επίσης.

Τέλος, όσον αφορά τους εξής ισχυρισμούς του δελτίου τύπου, θεωρούμε ότι αναφέρονται πολύ περισσότερο σε υποκειμενικές πολιτικές απόψεις παρά τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα:

«Δέσμιοι της διαπραγμάτευσης και του πατριωτισμού, εκτονώσαμε την αγωνία και το πάθος μας κάνοντας περισσότερο σεξ.»

«Η ανατριχίλα και η συγκίνηση στο άκουσμα του εθνικού ύμνου και η σημαία που κυματίζει κάνουν τις καρδιές των πολιτών να πάλλονται σε ανεμοδαρμένα ύψη… Το ερώτημα είναι αν αυτές οι σκηνές ανύψωσαν και την καταρρακωμένη λίμπιντο των Ελλήνων».

«Στον ανθρώπινο εγκέφαλο οι διαδρομές της αγάπης και του μίσους είναι ίδιες. Ενώ, αντίθετο των δυο αυτών αισθημάτων, είναι η αδιαφορία.

Υποψιαζόμαστε (σ.σ. κάτι του περνάει από το μυαλό δηλαδή) πως αυτή την περίεργη περίοδο, οι Έλληνες αγάπησαν πολύ τόσο το ταπεινό, το παρόν, όσο και το ένδοξο παρελθόν τους (συνήθως αυτό συμβαίνει όταν κοιτάς προς τα πίσω, όλα είναι ωραία και εξωτικά).

Παράλληλα, όμως, μίσησαν πολύ τους θρασύτατους γείτονες, κλέφτες ονομάτων και της ιστορίας μας, σε μια εποχή που χρειαζόμαστε ήρωες, έστω και δανεικούς από τα παλιά χρόνια, για να σβήσουμε τις αποτυχίες του παρόντος. Άρα των Ελλήνων οι κοινότητες, με έντονα πάθη, θετικά και αρνητικά, πλησίασαν την κτηνώδη φύση, που είναι ο πυρήνας της σεξουαλικότητας».

Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο ισχυρισμός ότι η αυξημένη συζήτηση για το Μακεδονικό οδήγησε σε διπλασιασμό των σεξουαλικών επαφών, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί.

Ενημέρωση:

Πριν λίγο (Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου) το Ινστιτούτο Ανδρολογίας μας απέστειλε τελικά τα δεδομένα της έρευνάς του. Ανά άτομο, περιλαμβάνονται οι στήλες φύλο, ηλικία, επίπεδο μόρφωσης, επάγγελμα, οικογενειακή κατάσταση (παντρεμένος-διαζευγμένος-ελεύθερος), και ο αριθμός των ερωτικών επαφών τον τελευταίο μήνα.

Ο μέσος όρος των δεδομένων όντως αναφέρει 11,4 ερωτικές επαφές το μήνα.

Ωστόσο, παρατηρήσαμε το εξής παράδοξο: παρότι τα δεδομένα καλύπτουν μια συχνότητα επαφής από 0 μέχρι 30 φορές το μήνα, οι απαντήσεις των συμμετεχόντων ανέφεραν μόνο 6 ξεχωριστές συχνότητες (0,1,2,8,12,30), το οποίο είναι και στατιστικά αδύνατο με ένα δείγμα 1000 ατόμων. Για παράδειγμα, από το 12 μέχρι το 30 θα έπρεπε να υπήρχαν και οι συχνότητες 13,14,15 κοκ.

Αλλά ακόμα και αν τα δεδομένα της συγκεκριμένης έρευνας είναι ακριβή, σύμφωνα με τα όσα αναλύσαμε παραπάνω:

• δεν έχουμε διαθέσιμα στοιχεία παλιότερης έρευνας που να αναφέρεται σε συχνότητα 6 επαφών το μήνα,
• δεν μπορούμε καν να αναφερθούμε σε σίγουρο συσχετισμό μεταξύ του Μακεδονικού και των ερωτικών επαφών με μόλις ένα χρονικό στιγμιότυπο σύνδεσης και
• πόσο μάλλον να μπορέσουμε να αποφανθούμε για αιτιολογική σχέση μεταξύ των δύο φαινομένων βάσει απλού συσχετισμού.