Ποιοι είμαστε
Αρχική Ο ΑΝΤ1 «μελετά» την ψυχική μας υγεία μέσα από την «αύρα» μαςΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΗ

Ο ΑΝΤ1 «μελετά» την ψυχική μας υγεία μέσα από την «αύρα» μας

18 Σεπ
2018

@

Ευαίσθητο περιεχόμενο

Αυτή η εικόνα περιέχει ευαίσθητο περιεχόμενο το οποίο μπορεί για κάποιους χρήστες μπορεί να είναι προσβλητικό ή ενοχλητικό

Το συγκεκριμένο άρθρο δημοσιεύτηκε πριν 6 έτη.

Χθες (17-9-2018), στην εκπομπή «Πρωινό» του ΑΝΤ1, παρακολουθήσαμε τον Κωνσταντίνο Παππά «Phd» να παρουσιάζει και να ερμηνεύει εικόνες της «αύρας» τεσσάρων παρουσιαστών της εκπομπής.

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, «η γνώση της αύρας μας μας χαρίζει ποιότητα ζωής και προφύλαξη από πολλά πράγματα». Για την «ανίχνευση της αύρας» χρησιμοποίησε έναν «σένσορα βιοανάδρασης που παίρνει την ταχύτητα του αίματος, τους χτύπους της καρδιάς και την εφίδρωση».

Ο κος Παππάς πρώτα ερμήνευσε ότι η Αφροδίτη Γραμμέλη «τη συγκεκριμένη στιγμή δεν έχει καλή ενεργειακή γείωση». Έπειτα, από το πράσινο χρώμα του γραφικού συμπέρανε ότι «είναι διαισθητική», αλλά επιπλέον ότι «καμιά φορά βάλλεται ψυχολογικά και από το περιβάλλον».

Έπειτα, ερμήνευσε ότι ο Άρης Καβατζίκης «περνάει μια φάση μελαγχολίας», καθώς «χάνει ενέργεια από το τσάκρα της καρδούλας», ενώ «βάλλεται συναισθηματικά» αφού «χωρίζει η κεντρική αύρα από την συναισθηματική».

Μετά, συμπέρανε ότι ο Άκης Καρέζος «έχει μεγάλη πνευματική διαύγεια», ενώ «τα τσάκρα του είναι συμμετρικά, πράγμα που «δείχνει ότι είναι ένα συγκροτημένο άτομο όσον αφορά τις κοινωνικές του επαφές». Παράλληλα, «σεξουαλικά αυτή τη περίοδο είναι λίγο πεσμένος».

Τέλος, ερμήνευσε ότι η Φαίη Σκορδά «είχε θυμωμένη παιδική ηλικία, ήταν από τα παιδιά τα δύσκολα», καθώς επίσης ότι «είχε απώλεια από το τσάκρα της καρδούλας» και ότι «σεξουαλικά δεν ήταν στα καλύτερά της».

Κλείνοντας, ο κος Παππάς προσπάθησε να καλυφθεί λέγοντας ότι «τα παραπάνω αφορούν την αύρα και δεν έχουν καμιά σχέση με τα ιατρικά» (γεγονός που παραξενεύει και αντιφάσκει με τα προηγούμενα λεγόμενά του, καθώς είχε προβεί σε οριακά επιστημονικούς ισχυρισμούς αναφορικά με την ψυχική υγεία, με απόλυτη μάλιστα βεβαιότητα).

Το πλάνο έκλεισε με την παρότρυνση προς τους τηλεθεατές της εκπομπής να καλέσουν ώστε να εξασφαλίσουν 1 από τις 5 δωρεάν «συνεδρίες» με τον κο Παππά.

Φέρει επιστημονική εγκυρότητα η έννοια της «αύρας»;

Η πρώτη επιστημονικοφανής απεικόνιση της υποτιθέμενης «αύρας» χρησιμοποιεί την φωτογράφιση Kirlian, που εφευρέθηκε από τον Semyon Davidovich Kirlian το 1939, και έγινε δημοφιλής σε κύκλους πνευματισμού κατά την δεκαετία του ’70.

Η τεχνική λειτουργεί τοποθετώντας το αντικείμενο της φωτογραφίας σε φωτογραφικό χαρτί, και έπειτα διαπερνώντας το με υψηλή τάση ρεύματος. Έτσι σχηματίζονται εικόνες όπως η εξής:

Παρά τους ισχυρισμούς διάφορων παραψυχολόγων ότι η τεχνική απεικονίζει κάποια «ζωτική ενέργεια», σειρά πειραμάτων έχουν αποδείξει ότι το εντυπωσιακό αποτέλεσμα παράγεται από την παρουσία υδρατμών στο αντικείμενο της φωτογράφισης, και δεν αφορά τίποτα το υπερβατικό.

[Pehek, JO; Kyler, HJ; Faust, DL (15 October 1976). “Image modulation in corona discharge photography”. Science. 194 (4262): 263–70. PMID 968480][Frazier, edited by Kendrick (1991). The Hundredth monkey and other paradigms of the paranormal : a Skeptical inquirer collection. Buffalo, New York: Prometheus Books. pp. 209–21. ISBN 0879756551][Hines 2002, pp. 427–28]

Το ίδιο αποτέλεσμα άλλωστε παρατηρείται και σε άψυχα αντικείμενα, όπως νομίσματα.

[Λήμματα της Wikipedia με περισσότερες παραπομπές και πληροφορίες: Aura photography, Kirlian Photography Research]

Υπάρχει όμως και μια πιο «σύγχρονη» έκδοση «καταγραφής της αύρας». Εφευρέθηκε από τον Guy Collins το 1992 με το όνομα «AuraCam 6000»: ο εξεταζόμενος κάθεται και τοποθετεί την παλάμη του σε ένα γαλβανόμετρο, ενώ μια κάμερα τραβάει μια κανονική φωτογραφία που έπειτα προωθεί σε έναν υπολογιστή. Ο υπολογιστής έπειτα κατασκευάζει μια χρωματιστή υπέρθεση, την οποία τοποθετεί ψηφιακά πάνω στην φωτογραφία.

Ο Collins ξεκαθαρίζει ότι: «Πρόκειται για τον τρόπο που θεωρούμε ότι θα φαινόταν η αύρα, χωρίς να την φωτογραφίζουμε. Δεν υπάρχει τεχνική πραγματικής φωτογράφισης αύρας», και δίνει την εξής εξήγηση για τα κριτήρια χρωματισμού που επιλέγει ο υπολογιστής:

Υποτίθεται ότι το γαλβανόμετρο ακουμπάει σε διαφορετικά σημεία «ζωτικής ενέργειας» του χεριού, το καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε διαφορετικά σημεία του σώματος, και έπειτα τα σημεία με υψηλές συχνότητες ρεύματος απεικονίζονται με πιο φωτεινά χρώματα. Ο Collins επίσης ισχυρίζεται ότι δούλεψε με μέντιουμ που μπορούσαν να βλέπουν τα χρώματα για να τα απεικονίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια.

Στην πραγματικότητα, τα «σημεία ζωτικής ενέργειας» δεν φέρουν καμιά επιστημονική τεκμηρίωση ή επιβεβαίωση, ενώ οι τελευταίες ανασκοπήσεις βιβλιογραφίας αναφορικά με τους ισχυρισμούς αξιοποίησης τέτοιων σημείων στον βελονισμό, συμπεραίνουν ότι κατά κανόνα δεν υπάρχει διαφορά αποτελεσματικότητας στις περιπτώσεις που οι βελόνες εισέρχονται στα υποτιθέμενα σημεία ή σε άσχετα, το αναμενόμενο εύρημα από την επιστημονικά δεδομένη υπόθεση ανυπαρξίας τέτοιων σημείων [Sham acupuncture and research].

Επίσης, κανένα υποτιθέμενο μέντιουμ δεν έχει αποδείξει ότι «μπορεί να βλέπει αύρες». To 1989 μάλιστα έλαβε χώρα ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δημόσια πειράματα πάνω στο θέμα από τον Jami Randi, στα πλαίσια του βραβείου των 10.000$ του: σε συνθήκες πλήρους ελέγχου αλλά απόλυτα προσυμφωνημένες με τους συμμετέχοντες, εξεταζόταν η ύπαρξη ή μη υπερβατικών δυνάμεων, με την πρώτη περίπτωση να οδηγεί στην απόκτηση του βραβείου.

Το απόσπασμα της περίπτωσής μας ξεκινά στο 27:19 του βίντεο:

Η τότε διακεκριμένη συγγραφέας και μέντιουμ Barbara Martini ισχυριζόταν ότι μπορούσε να βλέπει τις αύρες των ατόμων να εκτείνονται περισσότερα από 30 εκατοστά πάνω από το κεφάλι τους. Έτσι, 10 εθελοντές συμφώνησαν να συμμετέχουν, με έναν τυχαίο αριθμό τους να κρύβεται πίσω από παραπετάσματα, και την Martini να προσπαθήσει να προβλέψει ποια είναι άδεια. Είχε προσυμφωνηθεί ότι θα απαιτούνταν 80% ακρίβεια για να κερδίσει το βραβείο, με το 50% να αποτελεί την κατά μέσο όρο τυχαία επιλογή. Η Martini μετά από λίγη σκέψη ισχυρίστηκε ότι έβλεπε άτομα πίσω απ’ όλα τα παραπετάσματα, αλλά αποκαλύφθηκε ότι μόνο 4 απ’ αυτά ήταν τελικά κατειλημμένα (40% ακρίβειας).

Είναι χαρακτηριστικό ότι έκτοτε κανείς από τους αμέτρητους υποτιθέμενους «ανιχνευτές αύρας» δεν επιχείρησε να συμμετάσχει σε αντίστοιχο έλεγχο, παρότι το βραβείο συνεχίστηκε μέχρι το 2015, και από το 1996 μάλιστα υπήρξε αναβάθμιση του σε 1 εκατομμύριο δολάρια. Ακόμα και αν κάποιος δεν ενδιαφερόταν για τα χρήματα (πράγμα απίθανο αν κρίνουμε από το πόσο τυπικά χρεώνουν τέτοια «χαρισματούχα άτομα» για την επίδειξη των υπηρεσιών τους), θα μπορούσε να τα δωρίσει σε κάποιο ίδρυμα, μεταξύ άλλων αποκτώντας διεθνή φήμη και αποδεικνύοντας λάθος όλους τους σκεπτικιστές του.

Για να κλείσουμε όμως με τους ισχυρισμούς του Collins, να πούμε ότι δεν έχουν σταθεί ούτε σε προκαταρκτικά ανεξάρτητα πειράματα. Ο Δρ. Joe Nickell επιχείρησε να συμμετάσχει σε δυο σχετικές «απεικονίσεις αύρας» με πολύ μικρή διαφορά χρόνου, αλλά το αποτέλεσμα ήταν δυο απεικονίσεις με πολύ διαφορετικά χρώματα, πράγμα που υποστηρίζει την υπόθεση ότι αυτές είναι κατά βάση τυχαίες και άσχετες με το άτομο που συμμετέχει.

Η κάθε φωτογραφία βγήκε σε μια έκθεση μέντιουμ έναντι 20$, και είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος ο Collins έχει δυο ξεχωριστά άρθρα στην σελίδα του για το πού και πώς μπορούν να βγουν χρήματα μ’ αυτόν τον τρόπο, καθώς και τις προτεινόμενες τιμές τιμολόγησης απ’ τον ίδιο. Όπως λέει και στη σχετική του ανάλυση του ζητήματος ο συγγραφέας και ερευνητής Brian Dunning, «μακάρι να ήταν τόσο ειλικρινείς όλοι οι έμποροι ψευδοεπιστήμης».

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο archive των συχνών ερωτήσεων (FAQ) που είχε αναρτήσει στην σελίδα του ο Collins, προτού το διαγράψει (πιθανόν για να αποτρέψει αναλύσεις σαν κι αυτή).

Η μόνη σχετική έννοια με την «αύρα» που φέρει επιστημονική βάση, είναι η απεικόνιση του σώματός μας στο υπέρυθρο φάσμα του φωτός.

Αυτή αφορά όμως μόνο την θερμότητα που εκπέμπει το σώμα μας, εμφανίζεται σε όλα τα έμβια ή άβια αντικείμενα, και δεν έχει να κάνει με καμιά «ζωτική ενέργεια».

Αν υπήρχε κάποια άλλη υπαρκτή έννοια «αύρας», το αναμενόμενο θα ήταν να είχε ανιχνευθεί μέχρι τώρα μέσω των εξαιρετικά ευαίσθητων οργάνων που πλέον κατέχουμε, και της μελέτης της αλληλεπίδρασης του ανθρωπίνου σώματος με τον γύρω χώρο. Σύμφωνα λοιπόν με την αναλογία της Τσαγιέρας του Ράσελ, δεν έχουμε λόγο να θεωρούμε σοβαρό ενδεχόμενο την ύπαρξη μιας τέτοιας αύρας.

Ποια τεχνική «αναπαράστασης αύρας» χρησιμοποιήθηκε στην εκπομπή του ΑΝΤ1;

Φαίνεται να πρόκειται για το παλιότερο πακέτο Aura Video Station 7 της εταιρείας InnerSense, σύμφωνα με φωτογραφίες που βρήκαμε στην ιστοσελίδα ενός πελάτη τους.

Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για μια διαφορετική εκδοχή του συστήματος του Collins που αναλύσαμε στην προηγούμενη ενότητα.

Στο archive του παλιότερου και πιο πλήρους FAQ την InnerSense διαβάζουμε ότι έχουν βασίσει την τεχνολογία τους «στις μελέτες της Dr. Valerie Hunt του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια – UCLA» (η οποία πέθανε το 2014). Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της αλλά και μια συνέντευξή της στο American Journal of Dance Therapy, φαίνεται όντως να υπήρξε καθηγήτρια κινησιολογίας εκεί μέχρι το 1980.

Ωστόσο, έκτοτε φαίνεται να την κέρδισε η ψευδοεπιστήμη. Για παράδειγμα, διαβάζουμε για τα ρολόγια χειρός Teslar που πουλούσε προς 200-300$, με διάφορους ανυπόστατους ισχυρισμούς περί «αποσταθεροποιημένων βιοηλεκτρικών πεδίων που προκαλούν καρκίνο, ημικρανίες, αλλεργίες, συναισθηματικές αναστατώσεις» και τα οποία «σταθεροποιούνται με γήινες συχνότητες 8Hz που παράγει το συγκεκριμένο ρολόι».

Ισχυριζόταν επίσης ότι είχε κατασκευάσει το AuraMeter, μια συσκευή που επέτρεπε την διάγνωση όλων των ασθενειών μέσω της «αύρας» τους, ακόμα και αυτών που θα εκδηλωθούν μελλοντικά ή που «η σημερινή επιστήμη δεν έχει ανακαλύψει την αιτιολογία τους».

Τελικά όμως, το πιο σημαντικό στην επιστήμη είναι η επιβεβαίωση των ισχυρισμών και η επαναληψιμότητα των σχετικών πειραμάτων από πολυάριθμες τρίτες ομάδες. Η ιστοσελίδα ωστόσο (βολικά) αναφέρει: «Την παρούσα στιγμή, το επίπεδο της τεχνογνωσίας που απαιτείται για την χρήση του AuraMeter κατέχεται μόνο από την Dr. Hunt».

Όντως, δεν καταφέραμε να βρούμε καμιά σχετική της δημοσίευση στην παγκόσμια βιβλιογραφία, και καθώς οι εξαιρετικοί ισχυρισμοί απαιτούν και εξαιρετικές αποδείξεις, παραμένουμε επιφυλακτικοί ως προς τους δικούς της.

Ποιος είναι ο προσκεκλημένος της εκπομπής του ΑΝΤ1, Κωνσταντίνος Παππάς «Phd»;

Στην ιστοσελίδα του βιογραφικού του διαβάζουμε:

«Είναι ο ιδρυτής, του μοναδικού στον Ελλαδικό χώρο, «Κέντρου Παραψυχολογίας και Μεταφυσικής»Ανακαλύπτοντας από νεαρή ηλικία τα ιδιαίτερα χαρίσματα που του δόθηκαν, φοίτησε για 4 συναπτά έτη στο «Κέντρο Ψυχικών Ερευνών» στην Αθήνα από όπου απέκτησε δίπλωμα «Ψυχοερευνητή» και δίπλωμα εφαρμοσμένης «Ψυχολογίας- Παραψυχολογίας».

Και αυτό ήταν μόνο η αρχή για εκείνον. Καλλιεργώντας τα χαρίσματα του συνέχισε τις σημαντικές σπουδές του εκτός Ελλάδος, στο «Athenaeum University» της Αγγλίας στο τμήμα «Esoteric Studies-Εσωτερικών Σπουδών». Δίπλα σε κορυφαίους Καθηγητές Παγκόσμιας Κλάσης του δόθηκαν οι πολύτιμες ευκαιρίες να αναδείξει τις πολύπτυχες ικανότητές του και να αποκτήσει Bachelor και Doctoral (Διδακτορικό) στη «Philosophy in Esoteric Studies-Φιλοσοφία Εσωτερικών Σπουδών».

[…]

«Σε αυτό το σημείο, πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Κωνσταντίνος Πάππας είναι κάτοχος διπλωμάτων ΥπνωτισμούΖωικού ΜαγνητισμούΑυτοΰπνωσης,  Μέθοδο Εξακρίβωσης Διαμεσικών ΙδιοτήτωνΤηλεπάθειας & Μεταβίβασης της Σκέψης – Υποβολής και Αυθυποβολής, όπως και Συμβούλου Ψυχικής Υγείας.

Και οι γνώσεις του δεν σταματούν μόνο εδώ! Έχει επίσης τα σημαντικά και σπάνια πτυχία της Μεταφυσικής, της Εσωτερικής Σκέψης, της Καταγραφής και Ερμηνείας της Αύρας, της Συμβουλευτικής Αύρας και Θεραπείας, της Ύπνωσης, της Υπνοθεραπείας και των Αναδρομών. Ο Κωνσταντίνος Πάππας σήμερα, είναι ο μοναδικός αναλυτής Αύρας και Βιοενέργειας στην Ελλάδα.»

Κανένας από τους τομείς που αναφέρονται δεν αποτελεί εγκεκριμένη επιστήμη (με εξαίρεση ανά περιπτώσεις μόνο για την ιδιότητα συμβούλου ψυχικής υγείας, που ωστόσο δεν απαιτεί πιστοποίηση). Χαρακτηριστικά, ούτε με μια εκτενή αναζήτηση δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε το «Athenaeum University της Αγγλίας» όπου ο κος Παππάς ισχυρίζεται ότι θήτευσε στο τομέα “Esoteric Studies”.

Στο νου μας έρχονται παλιότερα παραδείγματα από τους κ.κ. Μουρούτη και Πασχαλίδη, που κατάφεραν να αποκτήσουν πολυάριθμους τίτλους πτυχίων, μεταξύ άλλων υποτιθέμενων διδακτορικών ώστε να ονομάζονται “Δόκτωρ” ή “Phd”, ουσιαστικά αγοράζοντάς τους, κατά κύριο λόγο διαδικτυακά, από μη αναγνωρισμένα ιδρύματα.

Επιπλέον, παραπάνω σημειώσαμε με κόκκινο ορισμένα σημεία που φαίνεται να υπονοούν την κατοχή υπερβατικών δυνάμεων από τον κο Παππά (δημιουργώντας έναν ακόμα παραλληλισμό με τον κο Πασχαλίδη).

Τέλος, να παρατηρήσουμε ότι η ιστοσελίδα του ονομάζεται astro1.gr, και μεταξύ άλλων προωθεί την αστρολογία και τα ζώδια, τομείς με τους οποίους έχουμε ήδη ασχοληθεί και απομυθοποιήσει πολύπλευρα [άρθρο μας][δυο αναλυτικότερα βίντεο στα οποία έχει συμμετάσχει ερευνητής μας, 12].

Αντί επιλόγου

Θα θέλαμε να κλείσουμε συνοπτικά, ευχόμενοι να σταματήσουν τουλάχιστον τα ΜΜΕ με την πιο υψηλή απήχηση να προωθούν εμπόρους ψευδοεπιστήμης, ειδικά σε θέματα τόσο σοβαρά όσο η ψυχική υγεία.

Είναι απόφοιτος του Τμήματος Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας – Θράκης (ΕΣΗΕΜ-Θ). Κατά την πανδημία της COVID-19, εστίασε στην έρευνα της ψευδοεπιστημονικής παραπληροφόρησης.